Voorstel VS: meer landen moeten multinationals kunnen belasten

• Linda Wisse

Het wordt gezien als een belangrijke ontwikkeling in de aanpak van bedrijven die relatief weinig belasting betalen: de regering van de Amerikaanse president Joe Biden heeft een voorstel ingediend voor een wereldwijd belastingplan. Het idee is dat grote multinationals in elk land waar zij actief zijn, belasting gaan betalen. Het voorstel is onderdeel van het plan om een wereldwijd minimumtarief voor de winstbelasting te laten gelden.

De Financial Times heeft de documenten in handen waarin de Amerikaanse regering de belastingplannen uitlegt aan de 135 landen, aangesloten bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). De krant schrijft dat alleen de honderd grootste multinationals onder het nieuwe belastingsysteem zullen vallen. Onder meer Apple en Facebook zullen worden belast, maar waarschijnlijk ook Shell. De Amerikaanse regering zet in op een wereldwijde minimale winstbelasting van 21 procent.

Wereldwijd belastingplan

Het voorstel is een stap richting het uitbannen van de belastingcompetitie tussen landen, ook wel bekend als de race to the bottom. Het gaat om een eerste stap, die het begin vormt van jarenlange onderhandelingen. "Het voorstel van de regering van Amerika is een grote ontwikkeling. Als Amerika gaat, dan zet dat toch de toon in de discussie", zegt Maarten de Wilde, hoogleraar belastingrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Het plan van de VS ligt in lijn met de lopende onderhandelingen die de OESO voert met 135 landen. Nederland maakt daar ook onderdeel van uit. De aanpak bestaat uit twee pijlers: belastingheffing op zogenoemde techreuzen en het invoeren van een minimum winstbelasting voor bedrijven. Onder meer de Franse en Duitse minister van Financiën zijn in eerste instantie positief over het Amerikaanse plan.

Ook Arjan Lejour, hoogleraar belastingen aan Tilburg University, is blij met het Amerikaanse voorstel. "Het is essentieel dat samen wordt gewerkt op dit gebied. Multinationals zijn wereldwijd werkzaam en benutten de verschillen van belastingstelsels maar al te goed."

En Nederland?

De afgelopen jaren heeft Nederland de belastingwetgeving al aangepakt. "Nederland heeft zich voorbereid op een nieuwe werkelijkheid en de focus ligt minder op het aantrekkelijk maken van het fiscale vestigingsklimaat", zegt De Wilde.

Of het wereldwijde belastingplan tot meer belastinginkomsten voor Nederland zal leiden, is nog lastig te voorspellen. "Dat hangt van veel dingen af. Zo is het nog de vraag of alle landen zelf een minimumbelasting gaan invoeren of dat landen mogen beslissen bij te heffen over de winsten van multinationals die in hun land worden behaald. De laatste situatie kan wel leiden tot een verhoging van de belastingopbrengsten met misschien enkele honderden miljoenen", denkt Lejour.

De Wilde verwacht dat de wetgeving op zijn vroegst in januari 2024 in werking kan treden voor de Europese lidstaten, waaronder Nederland. Shell is om een reactie gevraagd op het plan van de VS, maar het bedrijf vindt het in dit stadium te vroeg om te reageren.