Vier miljard euro uit groeifonds verdeeld: AI, quantumtechnologie en groene waterstof

In de eerste ronde van het Nationaal Groeifonds gaat er onder meer geld naar groene waterstof, digitalisering van het onderwijs en de ontwikkeling van quantumtechnologie.

Dat is het advies van de commissie die door het kabinet is aangesteld om mede te bepalen waaraan het investeringsgeld moet worden besteed.

Het gaat dit jaar om iets meer dan vier miljard euro voor tien projecten die de economische groei moeten stimuleren.

"We moeten investeren in het Nederland van morgen en overmorgen, om voor de volgende generaties onze voorzieningen in stand te kunnen houden", zei minister Hoekstra van Financiën bij de presentatie. "En we creëren hiermee banen die nu nog niet eens bestaan."

Projecten

Onder de uitgekozen projecten zijn: groene waterstof, AiNed (kunstmatige intelligentie), QuantumDeltaNL (quantumtechnologie voor veilige netwerken en communicatie), twee onderwijsprojecten (digitale toepassingen voor lessen en schooladviezen), Health-RI (datanetwerken tussen ziekenhuizen), RegMed XB (nieuwe geneeskunde op basis van gen- en celtherapie).

Ook gaat er geld, meer dan 2,5 van de 4 miljard, naar grote ov-projecten. Het betreft de bus-, tram-, metro- en lightrailinfrastructuur bij Den Haag en Rotterdam, het doortrekken van het Noord/Zuidlijn metrotracé van Amsterdam Zuid naar Schiphol en een ov-project in Eindhoven (zelfrijdende bussen over een nieuwe busbaan).

De belangstelling was groot, zei commissievoorzitter Dijsselbloem. "We kregen voor deze eerste ronde aanvragen binnen ter waarde van 25 miljard euro, terwijl er voor vijf jaar 20 miljard beschikbaar is."

Onafhankelijke commissie

Het kabinet geeft van 2021 tot 2026 in totaal dus 20 miljard uit aan investeringen die bijdragen aan economische groei. Het groeifonds richt zich op drie terreinen: kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur en onderzoek, ontwikkeling en innovatie.

De onafhankelijke commissie beoordeelt welke projecten met extra geld een grote bijdrage kunnen leveren aan de economische groei. De commissie geeft alleen advies. Het kabinet kan dat overnemen, maar ook naast zich neerleggen. De Tweede Kamer kan investeringen ook nog blokkeren.

Voor het grootste deel van de projecten geldt dat het bedrag alleen nog is gereserveerd. Zij moeten eerst nog met een extra onderbouwing komen voor ze het geld echt krijgen.

Wisselende reacties

Onderzoeksorganisatie TNO schrijft in een reactie dat de voorstellen van de adviescommissie "getuigen van visie voor de lange termijn". Ook de Nederlandse AI Coalitie is blij met de steun voor kunstmatige intelligentie vanuit het Nationaal Groeifonds.

Ondernemersvereniging Evofenedex is minder tevreden. De belangenvereniging voor ondernemers uit de logistiek maakt zich zorgen nu er vooralsnog geen geld uit het fonds naar het goederenvervoer gaat. "Veel infrastructuur is aan het einde van haar levensduur."

Ook de gemeente Utrecht is teleurgesteld. Samen met de provincie had Utrecht 2,1 miljard euro aangevraagd voor twee tramlijnen en een nieuw treinstation. Maar de commissie noemde het plan te omvangrijk. "Het is zonde dat we er nu niet bij zitten", zegt wethouder Van Hooijdonk. "Zonder deze investering hapert het hart van Nederland."