Onderzoeker Kouwenhoven erkent fout: deeltje voor quantumcomputer niet gevonden
De Delftse topwetenschapper Leo Kouwenhoven en zijn team erkennen dat ze zich hebben vergist in hun zoektocht naar het zogenoemde majoranadeeltje, dat een belangrijke bouwsteen zou kunnen zijn voor een supersnelle quantumcomputer. Ze hebben daarom een artikel uit 2018 ingetrokken, waarin ze claimden dat ze sterk bewijs hadden gevonden voor het bestaan van het deeltje.
Het majoranadeeltje werd gezien als belangrijke bouwsteen voor de supercomputers van de toekomst, die op een andere manier werken en daardoor veel meer rekenkracht zullen hebben en dus veel meer zullen kunnen dan de huidige computers. Die nieuwe quantumcomputers draaien op zogenoemde qubits, en daarvoor leek het majoranadeeltje een geschikte kandidaat.
Excuses voor 'onnodige correcties'
In een korte verklaring zeggen Kouwenhoven en zijn medewerkers dat ze onderzoeksgegevens onjuist hebben geïnterpreteerd. Ze bieden hun excuses aan voor hun wetenschappelijke tekortkomingen. Ook erkennen ze dat ze gegevens "onnodig hebben gecorrigeerd" zonder daarvan "expliciet melding te maken".
De onderzoekers schrijven in hun verklaring dat twee vroegere medewerkers van hun onderzoeksgroep, Sergej Frolov en Vincent Mourik, hen hebben gewezen op fouten in de verwerking van hun metingen. Ze hebben daarop alle gegevens opnieuw geanalyseerd en het experiment opnieuw uitgevoerd. Dat heeft geleid tot andere onderzoeksresultaten, waarmee het bewijs voor het majoranadeeltje onderuit is gehaald.
Spinozaprijs
De 57-jarige natuurkundige Kouwenhoven is vele jaren op zoek geweest naar bouwstenen voor een quantumcomputer. In 2007 kreeg hij hiervoor de Spinozaprijs, de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap.
Hij richtte zich daarna op het majoranadeeltje, genoemd naar de Italiaanse natuurkundige Ettore Majorana, die het in 1937 beschreef. Het deeltje zou essentieel zijn voor de bouw van een stabiele quantumcomputer, omdat het veel minder gevoelig voor warmte en trillingen zou zijn dan andere deeltjes waarmee een quantumcomputer gebouwd zou kunnen worden.
In 2012 maakte Kouwenhoven bekend dat hij aanwijzingen had gevonden voor het bestaan van het majoranadeeltje. Hij kreeg het vertrouwen van Microsoft, dat hem in 2016 aan het hoofd stelde van het Microsoft Quantum Lab.
Integriteitscommissie
In 2018 maakte hij bekend dat hij erin geslaagd was het majoranadeeltje te maken. Het werd gepresenteerd als grote stap op de weg naar een revolutionare quantumcomputer, maar al snel rees de twijfel.
Onlangs erkenden Kouwenhoven en de zijnen al dat het helemaal niet zeker was dat ze het majoranadeeltje hadden gemaakt en waargenomen. En vandaag volgde dan de volledige erkenning dat ze fout zaten.
Een integriteitscommissie van de TU Delft zal later vaststellen of Kouwenhoven en zijn medewerkers zich schuldig hebben gemaakt aan misleiding. Als onderdeel van dit onderzoek heeft een team van onafhankelijke experts zich al over de kwestie gebogen. Ze hebben geen bewijs gevonden van opzet.