Rapport: aartsbisdom Keulen verdoezelde misbruik

• Liedeke Morssinkhof

  redacteur Binnenland

De aartsbisschop van Keulen, kardinaal Rainer Maria Woelki, heeft geen aantoonbare fouten gemaakt in de omgang met gevallen van seksueel misbruik in zijn bisdom. Zijn voorgangers en een aantal directe collega's hebben echter wel verzaakt. Dat blijkt uit een ruim 800 pagina's dik onderzoek van een aantal advocaten. Die stellen bovendien vast dat de administratie van misbruikzaken een chaos is en dat het welzijn van de dader boven het belang van het slachtoffer werd gesteld.

De advocaten onderzochten hoe het aartsbisdom Keulen tussen 1975 en 2018 omging met gevallen van seksueel misbruik. Dat deden ze in opdracht van het bisdom. Ze stellen vast dat er zeker 200 daders moeten zijn, en meer dan 300 slachtoffers.

In een eerste reactie zegt kardinaal Woelki dat hij deze dag heeft gevreesd: "We weten al lang dat geestelijken zich schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik. Ze hebben het vertrouwen dat ze kregen beschaamd en slachtoffers niet in bescherming genomen. Dat is verdoezeling, en vandaag leren we de treurige betekenis van dat woord."

Woelki heeft twee hoge functionarissen in zijn aartsbisdom, die aantoonbare fouten hebben gemaakt, met onmiddellijke ingang van hun taken ontheven. Onder hen is een van zijn hulpbisschoppen.

Onrust in katholieke kerk

Dit onderzoek zorgt al maanden voor onrust in de katholieke kerk in Duitsland. Het rapport dat vandaag is gepresenteerd, is het tweede rapport, een eerste ligt al maanden in een la. De kardinaal hield dat uit de publiciteit, onder het mom van mogelijke onderzoeksfouten. Mensen binnen en buiten de kerk zijn daar hoogst verontwaardigd over. Want wie stukken uit de publiciteit houdt, laadt het vermoeden op zich zaken te willen verdoezelen. luidt de kritiek. Duizenden katholieken hebben zich daarom de afgelopen tijd uit de kerk laten uitschrijven.

Maar de verontwaardiging gaat verder. Ook tientallen priesters zijn kritisch op de manier waarop hun bisschop met de onderzoeken is omgegaan. Ze schreven open brieven op hun websites en in de media en pleitten voor zijn vertrek. Onder hen is pastoor Klaus Koltermann uit Dormagen: "Alles lijkt alleen maar om de daders en hun bescherming te gaan. Waar zijn de slachtoffers in dit verhaal?"

Dat mensen die tot voor kort nog naar de kerk gingen, zich nu laten uitschrijven, begrijpt hij wel. In zijn parochiekerk vindt vanavond een gebedsdienst voor de slachtoffers plaats.

Die slachtoffers willen vooral dat de kerkelijke functionarissen, die niet ingrepen terwijl ze wisten dat er misbruik plaatsvond, zich bewust worden van wat ze hebben gedaan. Zoals Patrick Bauer, in het dagelijks leven werkzaam als pastoraal werker. "Als ik kinderen voorbereid op de Eerste Communie, leer ik ze wat biechten inhoudt. Namelijk dat je nadenkt over wat je verkeerd hebt gedaan, daar vergeving voor vraagt en voortaan oprecht je best doet om het niet nog een keer te doen. Precies dat hoop ik ook van de aartsbisschop en de mensen om hem heen."