Duitse katholieken willen kerk moderniseren

• Liedeke Morssinkhof

  redacteur Binnenland

Moeten vrouwen priester kunnen worden? Of moeten priesters kunnen trouwen? Ruim 200 katholieken uit heel Duitsland komen vandaag op verschillende plekken in het land bij elkaar om te praten over dit soort vragen. Want van gewone gelovigen tot en met een meerderheid van de bisschoppen vinden de katholieken in Duitsland dat de kerk moet moderniseren. Ze noemen het de 'Synodale Weg.'

Aanleiding voor die wens tot verandering vormt het rapport over seksueel misbruik in de katholieke kerk in Duitsland, dat in 2018 verscheen. Daaruit bleek dat er tussen 1946 en 2014 zeker 3500 misbruikzaken waren. Om misbruik in de toekomst te voorkomen raadden de schrijvers van het rapport de katholieke kerk dringend aan na te denken over de machtsverhoudingen binnen het instituut.

"Op dat moment wisten de bisschoppen dat er wat moest veranderen", vertelt Daniele Elpers van de Duitse Bisschoppenconferentie. "Daarom willen ze ook met katholieken uit het hele land, uit alle lagen van de bevolking, in gesprek. En het zal niet bij praten blijven. Uiteindelijk moeten er ook echt beslissingen genomen worden om die veranderingen tot stand te brengen."

Vier thema's

Vier thema's staan daarbij centraal. Die machtsverhoudingen binnen de kerk dus, en dan vooral hoe machtsmisbruik in de toekomst voorkomen kan worden. Ook gaat het over de seksuele leer van de kerk, die in de dagelijkse praktijk nog maar voor weinig katholieken een leidraad vormt. En tenslotte gaat het ook over de toekomst van het celibaat en de rol van vrouwen in de katholieke kerk.

Theodor Bolzenius van de belangenvereniging voor katholieken in Duitsland ziet het hervormingsproces, ook wel de Synodale Weg genoemd, met vertrouwen tegemoet: "Katholieken met allerlei achtergronden doen mee, mensen die ook echt open het gesprek willen aangaan. En voor een deel van de plannen die we gaan maken, hebben we niet per se de kerkrechtelijke toestemming nodig van het Vaticaan. Dat geeft mij de hoop dat we van de kerk een instituut kunnen maken dat veel opener is naar de buitenwereld."

Noordwijkerhout

Katholieken in Nederland hadden die wens eind jaren 60 ook. Tussen 1968 en 1970 kwamen bisschoppen en katholieke leken bij elkaar tijdens het Pastoraal Concilie van Noordwijkerhout. Daar bespraken ze vergelijkbare thema's als die nu in Duitsland op tafel liggen. Toen de Nederlandse bisschoppen begin 1970 verklaarden dat wat hen betreft getrouwde mannen priester gewijd konden worden, liet paus Paulus VI echter weten dat dat toch niet de bedoeling was. In de jaren na het concilie benoemde hij in Nederland een aantal behoudende bisschoppen en van de Nederlandse roep om verandering bleef weinig over.

De Duitse katholieken willen over twee jaar hun plannen definitief op papier hebben staan, om die vervolgens in het Vaticaan te bespreken. Dan zal blijken of de wens tot veranderingen binnen de katholieke kerk ditmaal wel door de paus wordt gehoord.