Er zit een flinke vertraging in het vaccineren van bewoners van instellingen voor ouderenzorg en gehandicaptenzorg. Terwijl eind januari daar al de eerste prikken werden gezet, zijn er nog altijd bewoners niet gevaccineerd. Zij wachten op mobiele prikteams van huisartsenposten die het coronavaccin komen brengen.
Deze vertraging heeft volgens bestuurders die Nieuwsuur sprak, geleid tot onnodige corona-uitbraken in zorginstellingen.
In januari ontstond onrust over de vaccinatiestrategie van het ministerie. Instellingen moesten onderscheid maken tussen bewoners die onder een instellingsarts vallen en de rest van de bewoners die onder huisartsen vallen. Voor de eerste groep konden instellingen vaccins bestellen, maar voor de tweede groep niet. Instellingen zonder zo'n instellingsarts, konden überhaupt niet zelf vaccins bestellen.
Uiteindelijk besloot minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid eind januari dat alle bewoners in instellingen tegelijk geprikt moesten worden. Volgens het ministerie konden instellingen "gewoon bestellen wat ze nodig hebben".
De praktijk is anders
Maar in de praktijk bleek dat niet het geval. Vertrekkend directeur Irene Vriens van het Amersfoortse verpleeghuis De Koperhorst moest hemel en aarde bewegen om alle bewoners van het huis tegelijk te kunnen prikken. "We probeerden vaccins te bestellen, maar dat kon niet. Toen zei de minister: we lossen het op. Maar ook daarná konden we niet bestellen. We werden telkens van het kastje naar de muur gestuurd."
Om de bewoners die onder de huisarts vallen tóch te kunnen vaccineren zijn inmiddels mobiele teams gevormd, zogenoemde HAP-teams. Die rijden vanuit 48 regionale huisartsenposten langs instellingen om te prikken. De huisartsenpost in Rotterdam begon daar deze week mee.
"Wij vaccineren 3200 patiënten op 200 locaties van zorginstellingen", vertelt Heidi van den Brink van de HAP in Rotterdam. "Natuurlijk willen we graag helpen, maar de instellingsarts had dit ook kunnen doen. Als er van tevoren anders naar was gekeken, had het slimmer gekund."
Er zijn nog steeds instellingen die niet eens weten wanneer er gevaccineerd wordt.
Met de HAP-teams is een flinke logistieke operatie opgetuigd. Die was volgens betrokkenen die Nieuwsuur sprak niet nodig als er beter was nagedacht over de wijze van vaccineren van de bewoners. "We zijn al vanaf begin januari bezig en het is nu begin maart. We zijn blij dat de huisartsenpost dit doet, maar het heeft ruim twee maanden geduurd. En feitelijk waren de vaccins half december al in het land. Ik vind het moeilijk om te begrijpen waarom het een kwartaal duurt om de vaccins hier toe te dienen", zegt Tessa Corduwener van zorgvilla Berckendael.
Andrea Reidsma van branchevereniging SPOT herkent de problemen. "Er zijn nog steeds instellingen die niet eens weten wanneer er gevaccineerd wordt." Volgens Reidsma is het beleid niet zonder gevolgen geweest. "Het heeft tot onnodige vertraging geleid en je ziet uitbraken ontstaan in een periode waarin we ook hadden kunnen vaccineren. Dat had niet gehoeven."
De Amersfoortse directeur van De Koperhorst vond uiteindelijk een zinnetje in de richtlijn van het RIVM waardoor toch iedereen tegelijk geprikt kon worden. "Als alle bewoners door dezelfde voordeur gingen, mocht het wel. En dat is bij ons het geval. Toen kon ik eindelijk de vaccins regelen."
Reactie inspectie en ministerie
De Inspectie voor de Gezondheidszorg zegt in een reactie dat als twee groepen in een huis wonen, zij tegelijk gevaccineerd moeten worden. Volgens de Inspectie kunnen hierover ook onderling afspraken worden gemaakt tussen huisartsen en instellingsartsen.
Het RIVM zegt het beeld dat de instellingen schetsen niet te herkennen. Het ministerie van VWS zegt dat deze week de prikronde in alle instellingen is afgerond en dat er eind januari "duidelijk gecommuniceerd is dat alle bewoners gelijktijdig konden worden gevaccineerd". De volledige reactie van het ministerie en het RIVM lees je hier.
Uit navraag van Nieuwsuur bij verschillende huisartsenposten blijkt dat zij de komende weken nog volop aan het vaccineren zijn in instellingen. Het gaat hier om bewoners die hun eerste prik krijgen.