Carmen Dorlo
redacteur Online
Carmen Dorlo
redacteur Online
Het Janssen-vaccin komt steeds dichterbij voor Nederland. In de Verenigde Staten is het vaccin gisteren goedgekeurd door de Amerikaanse toezichthouder op medicijnen (FDA). Het Europese Medicijnagentschap (EMA) neemt naar verluidt 11 maart een beslissing over het vaccin voor de Europese Unie.
Het zou een flinke opsteker zijn voor de Nederlandse vaccinatiestrategie als het vaccin ook in de EU wordt goedgekeurd. Niet alleen omdat Nederland er 11,3 miljoen van besteld heeft, maar ook omdat mensen er maar één prik van nodig hebben. Een overzicht van wat we nu van het Janssen-vaccin weten:
Uit het FDA-rapport kwamen geen opmerkelijke dingen naar voren. De meeste data waren al bekend. In de VS heeft het vaccin een werkzaamheid van 72 procent, tegenover 66 procent wereldwijd.
Dat heeft te maken met de Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus, legt immunoloog Marjolein van Egmond uit. "De wereldwijde studie is ook in Zuid-Afrika uitgevoerd, waar die variant veel voorkomt. De meeste vaccins zijn iets minder effectief tegen deze variant, dus dat haalt de wereldwijde effectiviteit omlaag. In de VS komt nog vooral de 'gewone' variant voor."
Het goede nieuws is dat de vaccins nog steeds effectief zijn tegen de Zuid-Afrikaanse variant.
Dat wil niet zeggen dat het Janssen-vaccin daarom onbruikbaar is in landen die meer besmettingen met deze variant hebben. "Het goede nieuws is dat de vaccins nog steeds effectief zijn, alleen iets minder in het voorkomen van besmettingen. Maar wel effectief genoeg om ernstige corona te voorkomen", zegt immunoloog Huub Savelkoul. "Het fijne bij het Janssen-vaccin is ook dat het onderzoek naar het vaccin werd uitgevoerd toen de mutanten al bestonden. Dat is bij andere vaccins niet zo", vult Van Egmond aan.
Het Janssen-vaccin wordt in het tweede kwartaal in Nederland verwacht, mits het wordt goedgekeurd door het EMA. De eerste periode worden 3 miljoen vaccins verwacht, gevolgd door 6 miljoen en 2,3 miljoen in de periodes daarna. Eerder liet Janssen al weten aan de leveringsbelofte te kunnen voldoen.
De maximale effectiviteit van het vaccin wordt na 28 dagen bereikt. "Dus je bent niet meteen al beschermd. In de sportschool krijg je ook niet meteen een sixpack", zegt Van Egmond. Dat het vier weken duurt, is niet opmerkelijk: bij alle vaccins duurt het een aantal weken voordat je de verwachte effectiviteit hebt behaald. "Bij Pfizer gebeurt dit bijvoorbeeld twee weken na de tweede prik." Het Janssen-vaccin is heel effectief in het voorkomen van ernstige corona (85 procent) en ziekenhuisopnames (100 procent). Het vaccin beschermt voor alle leeftijden even goed, van jong tot oud, zegt het bedrijf.
Twee praktische dingen zijn anders in vergelijking met de al goedgekeurde vaccins: het Janssen-vaccin kan in een gewone koelkast bewaard worden en één prik is voldoende. Die ene prik werkt goed genoeg, zeggen Van Egmond en Savelkoul. "Het Janssen-vaccin zit zo in elkaar dat je lichaam na de prik zichzelf steeds opnieuw vaccineert. De immuunreactie wordt meerdere keren opgewekt", zegt Savelkoul.
Nederland was begin dit jaar nog niet helemaal op stoom wat het vaccineren betreft. Inmiddels heeft Nederland naar schatting rond de 5 procent van de inwoners gevaccineerd. "Maar het gaat nog veel sneller als we de Janssen-vaccins krijgen", zegt Savelkoul. Van Egmond: "We zijn de achterstand aan het inhalen, maar dan gaan we pas echt op stoom komen."
Niet alleen voor de VS en Nederland zou het Janssen-vaccin helpen bij sneller vaccineren. Juist voor lagere lonenlanden biedt het duidelijke voordelen, zegt Savelkoul: "Je hebt geen bijzondere opslagcapaciteit nodig en je hoeft maar één keer te prikken."
Daarnaast zou dat ons - de rijke westerse wereld - ook nog helpen, zegt Van Egmond. Het "grootste gevaar dat nu dreigt" - de mutanten van het virus - worden dan namelijk aangepakt. "Als het langer duurt om iedereen in de lagere lonenlanden te vaccineren, kunnen daar al die jaren nog mutanten ontstaan."
De laatste weken waren er zorgen over de levering van het Janssen-vaccin. Een deel van het productieproces, het afvullen van de flacons, gebeurt nu in de VS en EU-diplomaten zijn bang dat het land de distributie naar de EU gaat blokkeren. Die angst is niet gegrond, zegt een woordvoerder van Janssen. Het productienetwerk is namelijk uitgebreid. "Met locaties in Europa, de VS, India en Zuid-Afrika. En daar gaan we nog mee verder om onze commitment voor 2021 na te komen."
