Verkiezingsdebat: Jetten zegt niet op wie hij stemt

D66-fractieleider Rob Jetten gaat stemmen op een kandidaat "die heel creatief campagne heeft gevoerd. Dat is een oproep aan alle D66-kandidaten dat ze mijn stem nog kunnen winnen". Hij zei dit in het verkiezingsdebat van WNL in antwoord op de vraag van presentator Rick Nieman of hij op zichzelf of op lijsttrekker Sigrid Kaag gaat stemmen.

Nieman zei: pas op, dat zei Ruud Lubbers ook. Hij verwees daarmee naar de uitspraak van oud-premier Lubbers in de verkiezingscampagne van 1994 dat hij niet op CDA-lijsttrekker Brinkman ging stemmen, een moment dat de leiderschapscrisis in het CDA scherp aan het licht bracht.

Jetten vond die vergelijking niet van toepassing. Hij zei er alle vertrouwen in te hebben dat Kaag op eigen kracht voldoende stemmen zal halen. "Wij zien deze campagne ook echt als teamwork."

Bij WNL op Zondag was vanochtend het eerste tv-verkiezingsdebat. De nummers 2 van de VVD (Van Ark), de PVV (Fleur Agema), het CDA (Pieter Omtzigt), D66 (Rob Jetten) en de SP (Renske Leijten) en de nummer 3 van de PvdA (Henk Nijboer) traden met elkaar in het strijdperk.

Iedere partij bracht een stelling in en mocht die als eerste een minuut verdedigen. Nijboers stelling was dat er een Prins Bernhard-belasting moet komen, een belasting die de PvdA wil opleggen aan beleggers die meer dan vijf huizen bezitten. Volgens Nijboer is dat nodig om betaalbare huizen te bouwen. Prins Bernhard staat voor de PvdA symbool voor de huisjesmelker', omdat hij zo'n 600 panden bezit.

Nijboer kreeg steun van D66, SP en PVV. Alleen de VVD en het CDA stemden tegen, maar volgens Nijboer wekte VVD-debater Tamara van Ark vervolgens toch de indruk dat erover te praten valt.

Belasting op sociale woningbouw

Hij werd aangevallen door Omtzigt, die hem eraan herinnerde dat het vorige kabinet met de PvdA de verhuurdersheffing invoerde, waardoor woningcorporaties belasting moeten betalen over hun inkomsten uit sociale huurwoningen.

Nijboer wil nu van de verhuurdersheffing af, maar Omtzigt wreef hem in dat de PvdA ervoor verantwoordelijk is. Volgens Omtzigt kunnen woningcorporaties tienduizenden huizen minder bouwen, want "ze mogen de eerste twee maanden huur overmaken aan Financiën. We zijn het enige land met een belasting op sociale woningbouw."

Omtzigt kreeg bijval van Leijten. Zij noemde de Prins Bernardbelasting een spijtbelasting van de PvdA, "want de PvdA is ervoor verantwoordelijk dat er 10 miljard van de huurders is geroofd".

Irritatie

Een opvallend moment in het debat was dat Omtzigt geïrriteerd reageerde toen hij in een debat over de politiesterkte werd onderbroken door Leijten, met wie hij jarenlang samen heeft opgetrokken in de toeslagenaffaire. "Laat me uitpraten, Renske. De manier waarop hier wordt gediscussieerd bevalt me voor geen meter."

Toen hij zich later opnieuw beklaagde dat er geen tijd was om ingewikkelde kwesties goed te bespreken, legde presentator Rick Nieman uit dat er juist relatief veel ruimte was voor een inhoudelijk debat. Hij zei dat hij probeerde de kwesties voor een televisiepubliek goed voor het voetlicht te krijgen, en dat er nu eenmaal met zes deelnemers weinig tijd per deelnemer was.

Schofterig

De toon in het debat bleef verder redelijk en ingetogen, al had Rob Jetten nog harde woorden voor het asielbeleid van de VVD. Hij noemde het "schofterig" dat in het VVD-programma staat dat mensen die op eigen houtje naar Europa komen direct moeten worden teruggestuurd. Hij noemde daarbij de voorbeelden van een jezidi die vlucht voor IS of een homo uit Iran.

Van Ark, die pleitte voor "opvang in de regio", verwierp het verwijt: "We moeten echt letten op het draagvlak, juist ook voor de mensen die hier al zijn. Want van hoe verder de mensen komen, hoe groter het verschil in normen en waarden. Daardoor gaat de rek eruit. We kunnen niet iedereen in Nederland opvangen."

Coronacrisis

Ook de coronacrisis kwam aan de orde, in een debatje over de zorg. Agema viel het kabinet aan op het 'uitkleden' van de zorg. Volgens haar wil de coalitie de komende jaren vanwege 'efficiency' nog eens de helft van de ziekenhuizen sluiten. "IC-bedden zijn verdwenen omdat ze geld kosten als ze leeg staan." Van Ark erkende dat er de afgelopen jaren wel erg naar efficiëntie is gekeken, maar ze hield vol dat dat ook belangrijk is.

Vanavond debatteren de lijsttrekkers van de partijen met elkaar bij RTL. GroenLinks neemt dan de plaats in van de PvdA. De partij valt af vanwege het selectiecriterium, waarbij de uitnodigingen zijn bepaald op basis van een optelsom van het aantal Kamerzetels en het aantal zetels waarop de partijen in de peilingen staan.