Brieven vader Hitler bieden blik op jeugd Adolf
Een Oostenrijks historicus heeft 31 brieven van de vader van Adolf Hitler gevonden. Roman Sandgruber gebruikte ze om de eerste biografie van Alois Hitler te schrijven en de jeugd van de latere dictator te schetsen.
"Over de jeugd van Adolf Hitler bestaan veel mythen, verzinsels en veronderstellingen", schrijft Sandgruber in Hitlers Vater. "Dat komt deels doordat er nauwelijks bronnen waren over deze weinig opvallende ambtenaar uit de provincie en deels doordat toen hij aan de macht kwam, Adolf Hitler er alles aan deed om bronnen over zijn verleden te vernietigen en een mythe te scheppen."
"Elk licht dat op de duisternis van zijn vroege jaren geschenen kan worden, is waardevol. We krijgen een kijkje in hoe de persoonlijkheid van een dictator werd gevormd. Ze belichten het dagelijks leven van de Hitlers, hun wensen, waarden en conflicten."
Babbelziek
De 60-jarige Alois Hitler schreef de 31 brieven in 1895 toen hij vlak voor zijn pensioen boerderij Rauschergut bij Lambach kocht van Joseph Radlegger. Diens kleindochter ontdekte enige tijd geleden de correspondentie op zolder en speelde het bundeltje aan Sandgruber door.
De brieven behandelen de financiële afwikkeling van de verkoop, en bieden een kijkje in de portemonnee van het gezin Hitler. Maar de volgens Sandgruber babbelzieke Alois geeft en passant ook een blik op zijn gezinsleven: de dienstmeisjes die maar komen en gaan, een paard dat niet voldoet en de koop van nieuw materiaal en vee.
Hitlers moeder Klara wordt genoemd als "een actieve vrouw met veel vrienden". De 6-jarige Adolf komt voorbij als "mein bub", mijn knul.
Door de brieven ontstaat een breder beeld van Alois, die de geschiedenis in is gegaan als een bullebak met gefnuikte ambities. Het valt Sandgruber op dat Alois het belang van zijn eigen functie aanzet, terwijl hij afgeeft op collega's bij de douane. "Hij klink hoffelijk en verbindend, maar in de kern heeft hij weinig respect voor anderen."
De schrijfstijl is volgens Sandgruber ook veelzeggend. Alois bezigt formeel Beamtendeutsch en gebruikt dure woorden, maar er glippen hier en daar ook dialectwoorden in. Hij ondertekent met een plechtstatige beleefdheidsformule, inclusief zijn functie: "Mit der vorzüglichsten Hochachtung Euer Wohlgeboren sehr ergebener Alois Hitler, Zolloberamtsofficial am Hauptzoll Linz".
"Alois Hitler mislukte op vele gebieden: als vader, echtgenoot, opvoeder, zakenman en bovendien als mens, zonder veel vrienden en zonder een echt thuis. Maar je ziet ook andere kanten: de nauwgezette plichtsbetrachting, de constante carrièredrang, aandacht voor de opvoeding, interesse in innovatie en het plezier in gezellige samenkomsten."
Antisemitisch?
Hoewel Sandgruber karaktereigenschappen herkent die vader en zoon delen en concludeert dat Alois dus van grote invloed is geweest op de ontwikkeling van Adolf, kan hij op één belangwekkende vraag geen antwoord geven: was de opvoeding van de jonge Hitler al doorspekt met antisemitisme, of is hij daar pas later mee in contact gekomen?
Sandgruber noemt het plausibel dat douanebeambte Alois deelde in het Alltagsantisemitismus van de dubbelmonarchie, maar vindt er geen bewijs van terug in de brieven.
