Russische Valentijn-steunbetuiging voor Navalny: 'Liefde sterker dan angst'

• Iris de Graaf

  Correspondent Rusland

Hoewel de eerstvolgende massale straatprotesten tegen de gevangenneming van Aleksej Navalny zijn uitgesteld tot de lente, stond Rusland vandaag toch in het teken van bijeenkomsten en acties. Onder de hashtag #LiefdesterkerdanAngst werd op alternatieve wijze steun betuigd aan de oppositieleider en andere politieke gevangenen.

Zo verschenen er vanavond online foto's en filmpjes van het zogenaamde 'lichtjesprotest', een actie waarbij Russen overal in het land met de zaklamp van hun telefoon of met kaarsjes harten vormden. Dat deden ze op hun gemeenschappelijke binnenplaatsen, van achter hun ramen of voor hun huis op straat. Van Moskou tot in het verre oosten van Rusland.

In Moskou zag het protest er zo uit:

Voor een andersoortig protest verzamelden zich vanmiddag tientallen vrouwen in het centrum van Moskou. Ondanks de snijdende wind en een gevoelstemperatuur van -20 vormden ze een menselijke ketting door de historische Arbatstraat. Hiermee wilden ze Navalny's vrouw Joelia en andere vrouwen die zich verzetten tegen president Poetin een hart onder de riem te steken.

De actie was geïnspireerd op de protesten van afgelopen zomer en najaar in het naburige Wit-Rusland. Daar vormden vrouwen op achtereenvolgende zondagen kilometerslange rijen nadat duizenden betogers tegen president Loekasjenko in elkaar waren geslagen en voor langere tijd achter de tralies belandden.

'Stem laten horen'

Aleksandra (20) vindt dat iedereen hier vandaag zou moeten zijn. "Het is ons recht, als vrije burgers, om onze stem te laten horen. Tijdens de verkiezingen wordt onze stem niet gehoord. Maar ze kunnen ons niet verbieden de deur uit te gaan en ons hier uit te spreken. We willen laten zien dat de vrouwen die nu een strijd voeren tegen de autoriteiten, zoals Joelia Navalnaja, niet alleen zijn."

Net als alle andere demonstranten draagt ze iets roods, in haar geval een rode muts. Anderen houden rode rozen vast, dragen een rode sjaal of hebben rode hartjes vastgepind op hun kleding. Het zijn subtiele verwijzingen naar de rode jurk die Joelia Navalnaja droeg toen haar man op 2 februari werd veroordeeld tot ruim 2,5 jaar gevangenisstraf.

Katja (22) is hier vandaag voor het eerst. Met muts, bontkraag en mondkapje is ze vrijwel onherkenbaar. Is ze bang om gearresteerd te worden? "Ja", zegt ze. "Maar doordat dit een protest is met vrijwel alleen maar vrouwen voelt het veiliger. Wij zijn gewoon vreedzamer".

"Het is toch ook niet normaal dat mensen worden gearresteerd voor het meedoen aan een vreedzame bijeenkomst", verzucht Ksenia (27). Zij heeft vandaag hartjes-ballonnen meegebracht. "We zijn geen hooligans die molotovcocktails gooien op het Kremlin, maar liefhebbende mensen die maar één ding willen: dat onze regering ons niet langer onderdrukt".

De Valentijnsactie volgt op het hardhandige politieoptreden tegen Navalny-aanhangers van de afgelopen weken. De publieke steunmanifestaties begonnen na Navalny's arrestatie en gevangenschap direct na zijn terugkeer uit Duitsland, waar hij herstelde van zijn vergiftiging met het zenuwgas Novitsjok. Meer dan 10.000 mensen werden opgepakt tijdens de protesten op 23 januari, 31 januari en 2 februari.

'Klaar met bang zijn'

Ook Aleksandra werd op 2 februari gearresteerd, toen ze meedeed aan de protesten. "Ze stopten me in een arrestantenbusje en hielden me uren vast. Ik heb toen netjes uitgelegd wat ik kwam doen, namelijk vreedzaam demonstreren. Ik provoceerde niemand en heb geen enkele wet overtreden. Toen niet, en vandaag niet".

Ze moet zich over twee dagen melden in de rechtbank, dan hoort ze welke straf ze krijgt. "Ik weet nog niet wat me te wachten staat. Maar ik ben klaar met bang zijn. Zodra we angst toelaten, heeft de regering gewonnen".

En dat is de boodschap van alle mensen die zich vandaag op straat hebben gewaagd of hun lichtjes hebben aangestoken, ondanks alle waarschuwingen van de autoriteiten: "Liefde is sterker dan angst".