Noodhulp Tigray komt langzaam op gang: 'Gewapende mannen stuurden ons weg'

• Lennard Swolfs

  redacteur Buitenland

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties is begonnen met de distributie van voedsel in de Ethiopische regio Tigray. In de noordelijke deelstaat woedt sinds november vorig jaar een oorlog achter gesloten deuren. Afgelopen zaterdag sloten het WFP en Ethiopië een deal om de toegang voor hulpverleners tot Tigray makkelijker te maken.

Volgens het WFP kunnen ze nu zo'n 1,3 miljoen mensen ondersteunen. Dat die voedselhulp hard nodig is, ziet ook Karla Bil, medisch coördinator van Artsen zonder Grenzen.

"Een tekort aan eten is een veelgehoord verhaal onder de ontheemden in Tigray. Het opzetten van voedselvoorziening is dan ook een grote prioriteit. Het is daarbij van belang dat de banken weer opengaan, zodat mensen geld kunnen opnemen om eten te kopen."

Bil is vorige week teruggekomen uit Ethiopië. Ze verbleef een maand in de stad Shire en omgeving, in het noorden van Tigray. De hulporganisatie biedt daar onder andere medische hulp aan ondervoede kinderen.

Op de vlucht

Tienduizenden ontheemden verblijven momenteel in en rondom de stad Shire. Ze zijn op de vlucht geslagen voor het bloedige conflict dat zich sinds november in de provincie afspeelt. Het leger van premier Abiy Ahmed en het Tigray People's Liberation Front (TPLF) strijden daar om de macht.

Hier ligt het conflictgebied:

De Ethiopische regering heeft de provincie Tigray volledig afgesloten, waardoor noodhulp maar langzaam op gang komt. "Voor sommige gebieden hebben we toestemming gekregen om ons werk te doen", vertelt Bil. "Toch is het twee keer gebeurd dat we door gewapende mannen werden aangehouden en teruggestuurd."

Een gebrek aan betrouwbare informatie over het gebied en zorgen over de veiligheid dragen ook bij aan vertraging van de noodhulp.

Ziekenhuizen functioneren niet

Behalve voedselvoorziening is het volgens Bil ook belangrijk dat de gezondheidsvoorziening weer wordt opgebouwd. "Wat ik vooral heel schrijnend vond om te zien was dat de ziekenhuizen niet goed meer functioneren", vertelt Bil. "Er is een tekort aan medische middelen en doordat de elektriciteit is afgesloten zijn er geen koelvoorzieningen. Hierdoor is het bijvoorbeeld ook niet meer mogelijk om vaccinaties te bewaren en is het immunisatieprogramma niet meer mogelijk."

Een deel van het ziekenhuispersoneel is op de vlucht geslagen, uit angst voor hun veiligheid. Ook zijn sommige ziekenhuizen leeggeplunderd. Een ander probleem is dat de watervoorziening in de stad is afgesloten, waardoor er geen schoon drinkwater is. "Mensen drinken water uit rivieren of lokale putten, waardoor ze sneller ziek worden."

Families uit elkaar

Hoewel er maar weinig informatie over het conflict naar buiten komt, kreeg Bil via de gevluchte inwoners toch een beeld van wat zich daar de afgelopen maanden heeft afgespeeld. "Mensen vertelden me dat ze acuut moesten vluchten, sommigen konden niet meer meenemen dan wat ze aanhadden. Ook zijn sommige families hierdoor niet meer bij elkaar. Een vrouw vertelde me dat ze sinds november al geen contact meer heeft met haar man. Ze heeft geen idee waar hij is of hoe het met hem gaat."

Ook hoorde ze verhalen over vrouwen die tijdens het vluchten in de bossen moesten bevallen, omdat ziekenhuizen niet open waren. Daarnaast gaan er verhalen rond over seksueel geweld, dat vooral in november plaatsvond toen het conflict uitbrak. "Maar die berichten hebben wij vooralsnog niet kunnen bevestigen", vertelt Bil.

Naar buurland Soedan

Voor het conflict in november uitbrak, woonden er zo'n 5 miljoen mensen in Tigray. Ongeveer de helft daarvan heeft dringend hulp nodig. Honderdduizenden Tigreëers zijn op de vlucht geslagen. Een groot deel van hen in eigen land, terwijl zo'n 50.000 inwoners naar Soedan zijn vertrokken. Daar worden ze in vluchtelingenkampen opgevangen.

Bekijk hier de verhalen van de Ethiopiërs die naar Soedan zijn gevlucht: