Ziekenhuisapothekers: sneller doorpakken om vaccinverspilling tegen te gaan

• Anna Mees

  redacteur Online

Met een net iets andere vaccinatiemethode zou er minder schaarse vaccinvloeistof verloren gaan. Door een restje uit de ene flacon met nieuwe vloeistof uit de volgende te mengen, ontstaat er een extra dosis. Ziekenhuizen doen dit al, maar de GGD's mogen niet mengen, staat in de RIVM-richtlijn. En die richtlijn wordt niet zomaar aangepast, zo blijkt.

"Dit heeft met besmettingsgevaar te maken, het is een heel zorgvuldig proces", zegt een woordvoerder van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). "We willen niet dat er kruisbesmetting plaatsvindt, dit is ook op advies van Pfizer."

GGD-medewerkers hebben eerder deze week een training gekregen met apothekers en het RIVM om zoveel mogelijk van het vaccin te benutten. Maar mengen uit verschillende flacons mogen ze dus niet. Koepelorganisatie GGD-GHOR wil dat dat verandert, als hun medewerkers de techniek onder de knie krijgen. "We willen zoveel mogelijk spillage voorkomen", zegt een woordvoerder.

Wat kan er wél?

Ook ziekenhuisapothekers willen dat de GGD's ook mogen mengen. "We moeten sneller gaan doorpakken", zegt vaccinatiecoördinator Noortje Swart van de ziekenhuizen. "Landelijk moeten mensen meer in de stand van wat er wél kan, in plaats van wat er niet kan."

Maar het RIVM is niet van plan om de richtlijn snel aan te passen. "We hebben allemaal met elkaar te maken in de vaccinatieketen en er komen heel veel suggesties langs", zegt een woordvoerder. "We hebben net vorige week de hele richtlijn aangepast, in overleg met de IGJ en de hele wereld die hiermee te maken heeft. Moeten 26.000 medewerkers van de GGD bijgeschoold worden? Dat vraagt allemaal tijd, dat is ook de afweging iedere keer."

Gewoon te weinig

Ziekenhuisapothekers willen de GGD's in ieder geval helpen om efficiënter te vaccineren. "We vinden het allemaal belangrijk dat we deze campagne zo snel en goed mogelijk doen", zei Swart vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. "Verspilling is natuurlijk ontzettend zonde. Een vaccin is voor ons net zo kostbaar als een duur flesje chemotherapie, want we hebben er gewoon te weinig van."

Bij het Moderna-vaccin, dat aan huisartsen wordt gegeven, lukt het de ziekenhuizen met de gewone materialen om 11 in plaats van 10 doses uit een flacon te halen. "Door getrainde apothekersassistenten die normaal chemotherapie klaar maken. Zij doen niet anders."

Het RIVM schat dat vijf procent van de vaccinvloeistof wordt verspild. Koepelorganisatie GGD-GHOR zegt dat het bij hen om twee procent gaat.

Betere naalden

Het RIVM heeft inmiddels 1,5 miljoen speciale naalden gekocht, die ze binnen twee weken verwachten in te kunnen zetten. Het gaat om zogenoemde low volume-naalden, waar weinig vaccinvloeistof in achterblijft en waardoor dus minder weggegooid hoeft te worden. Ziekenhuisapothekers halen er zeven in plaats van zes doses mee uit een Pfizer-flacon.

"Als Nederland hebben we deze op voorhand niet ingekocht. Ze zijn ook weinig beschikbaar", zei Jaap van Delden van het RIVM vanochtend in de technische briefing voor Kamerleden.

Als ook de GGD's deze speciale naalden gebruiken, na training van de medewerkers, zouden ze minder schaarse vaccinvloeistof weg hoeven te gooien. Want in tegenstelling tot vloeistof mengen, mogen zij de betere naalden wel gebruiken om efficiënter te gaan prikken.