Utrecht Centraal heeft groot scherm terug, maar zonder nostalgisch klappergeluid

• Jorn Kompeer

  redacteur Binnenland

Na jaren van afwezigheid hangt er weer een groot bord met reisinformatie in de hal van station Utrecht Centraal. Tien jaar geleden werd het herkenbare blauwe klapperbord weggehaald en verplaatst naar het Spoorwegmuseum. Sindsdien hing er de meeste tijd niets vergelijkbaars in de stationshal. Dat verandert nu: afgelopen weken hingen de NS en ProRail een nieuw bord op, dat vanochtend in gebruik is genomen.

Het nieuwe bord - of eigenlijk scherm - is in alle opzichten anders dan z'n blauwe voorganger, zegt Henk Bulthuis van ProRail. "Niet alleen de vorm is anders. De honderden klappertjes waarop de vertrekkende treinen werden aangeduid, zijn vervangen door zeven miljoen ledlampjes. En helaas, ook het nostalgische klappergeluid keert niet terug."

Eigenlijk waren de spoorbedrijven helemaal niet van plan om opnieuw een groot scherm te plaatsen in de stationshal. Na de verbouwing van Utrecht Centraal, werden er door de hele hal tientallen kleine schermen met reisinformatie opgehangen. Voor een groot bord werd bewust niet gekozen, zegt Bulthuis: "Dat vond men mede door de ontwikkeling van de reis-app op de telefoon, niet meer nodig. Naderhand bleken reizigers en reizigersorganisaties het overzichtspunt toch te missen. Daarom worden de allerdrukste stations van het land nu toch weer voorzien van grote schermen met reisinformatie".

Het NOS Journaal maakte tien jaar geleden deze reportage over het beroemde klapperbord dat toen verdween:

Wie denkt dat alle reizigers de app op hun telefoon gebruiken om te zien op welk perron hun trein vertrekt, heeft het mis, zegt NS-stationsmanager Mirjam Schokker. "Sinds de verbouwing is Utrecht Centraal een stuk overzichtelijker geworden, onder meer door tientallen kleine schermen. Toch merkten we dat als servicemedewerkers in de hal liepen, ze nog steeds constant werden aangesproken door reizigers met vragen over vertrekkende treinen."

Daarnaast biedt het scherm enig comfort, vult projectmanager Bulthuis aan: "Je kan in een klap zien welke treinen er vertrekken. Dat is toch sneller dan zo'n app opstarten. Bovendien zijn er veel oudere reizigers die de app helemaal niet gebruiken".

Scherm als ontmoetingsplek

Reizigersvereniging Rover is blij dat het scherm op Utrecht Centraal nu eindelijk hangt. "Toen ze jaren geleden overal werden weggehaald, zeiden we al dat ze snel terug moesten keren. Ze zijn gewoon hartstikke handig", vindt voorzitter Freek Bos.

Ook dient het scherm als ontmoetingsplek, denkt hij. "Bij gebrek aan zo'n plek werden grotere stations een tijdje terug voorzien van kunstwerken in de vorm van lichtgevende wolken, in de hoop dat mensen elkaar daar zouden ontmoeten. Maar ik ken niemand die daar weleens afspreekt op het station."

Utrecht Centraal is het vierde station dat nu een groot scherm in de stationshal heeft hangen. Op Schiphol, Rotterdam Centraal en Den Haag Centraal werden eerder al vergelijkbare exemplaren geïnstalleerd, later volgt Leiden Centraal. "Utrecht heeft wel de grootste versie", zegt projectmanager Bulthuis. "Het uitgangspunt is dat je in een oogopslag kan zien welke treinen komend half uur vertrekken. Daarvoor heb je in Den Haag een veel kleinere variant nodig."

Tijdens het ontwikkelproces is nog even nagedacht het nostalgische klappergeluid terug te laten keren, zegt Bulthuis. "We merkten ook tijdens het ophangen dat veel reizigers vroegen of het geluid ook zou terugkeren. Veel mensen zijn het iconische blauwe bord dus zeker nog niet vergeten."

Toch is uiteindelijk besloten geen geratel van klappertjes toe te voegen, legt stationsmanager Schokker uit. "Dat klappergeluid paste bij het oude bord, dat was nostalgisch. Bij zo'n modern bord moet je dat niet willen namaken."