Veel grote bedrijven zijn van plan om het na de coronacrisis met minder kantoorruimte te doen. Dat blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur langs 25 van de grootste werkgevers van Nederland. Ruim de helft van de bedrijven verwacht minder kantoorruimte nodig te hebben, omdat hun medewerkers meer thuis zullen werken. Andere werkgevers onderzoeken nog wat de gevolgen van het structurele thuiswerken voor het kantooroppervlak zullen zijn.
Vóór corona kwamen medewerkers van de ondervraagde bedrijven gemiddeld vier of vijf dagen naar kantoor. Na de pandemie zal dit naar verwachting zo'n twee tot drie dagen zijn. De rest van de week werken medewerkers thuis of bijvoorbeeld bij een klant.
Reductie
Dat heeft consequenties voor de kantoorruimte. Zo verwacht consultancybedrijf Accenture minimaal twintig tot 30 procent minder vierkante meters te zullen gebruiken. De Capgemini Group denkt aan een reductie van 50 procent, verzekeraar AEGON Nederland aan een krimp van 30 tot 40 procent en adviesbureau Arcadis aan 30 procent. Essent en PostNL verwachten respectievelijk 15 procent en 10 tot 20 procent kantooroppervlak in te leveren.
Geconcentreerd werken is prettiger om thuis te doen. We hebben niet meer nodig dan één gebouw.
Het snijden in kantoorruimte gebeurde als een van de eerste bedrijven bij Triodos Bank. Tot nu toe werkten medewerkers van de bank verdeeld over een pand in Driebergen en twee kantoren in Zeist. Voortaan zal alleen nog het nieuwe, duurzame kantoor op landgoed De Reehorst in Driebergen worden gebruikt, zegt directeur Pauline Bieringa van Triodos Nederland. "We doen het vooral omdat we niet allemaal meer op kantoor willen werken. Uit een enquête onder medewerkers is gebleken dat we niet meer nodig hebben dan dit gebouw."
Triodos verwacht dat medewerkers in de toekomst vooral naar kantoor zullen komen voor het ontmoeten van collega's en klanten. "Geconcentreerd werken, zoals het lezen van een rapport of het schrijven van een kredietvoorstel, is prettiger om thuis te doen," zegt Bieringa.
Directeur Bas van der Veldt van AFAS Software, een bedrijf met 500 werknemers, heeft het kantoor van de toekomst, denkt hij. "We hebben een gymzaal, klimmuur, webinarstudio, green screens, fotostudio etc.. Werken doe je thuis."
Bezuiniging
CEO Jeroen Lokerse van vastgoedadviesbureau Cushman & Wakefield kan zich goed voorstellen dat bedrijven nadenken over het schrappen van vierkante meters, nu medewerkers gewend zijn geraakt aan het thuiswerken. "Na personeel is huisvesting misschien wel het belangrijkste waar je op kunt besparen. Een werkplek zoals wij die hebben op de Zuidas, kost zo'n vijftig tot honderd euro per dag per medewerker."
Directies moeten geen overhaaste beslissingen nemen, waarschuwt Lokerse. "Op lange termijn moet je goed nadenken hoe je je organisaties zo succesvol mogelijk kunt laten zijn. Dan is de vraag wat de rol van het kantoor is. Het kantoor is ondersteunend aan het realiseren van ambities." Lokerse verwacht geen enorme leegstand door de plannen van de grote werkgevers. "De leegstand op de Nederlandse kantorenmarkt is de laagste van de afgelopen twintig jaar. Op de toplocaties, plaatsen waar talent graag wil zitten, is er bijna niets te vinden."
'Denk eerst goed na'
Organisatiepsycholoog Kilian Wawoe onderzoekt vanuit de Vrije Universiteit sinds maart vorig jaar het werken ná corona. Ook hij vreest dat bedrijven te snel afscheid nemen van het kantoor. "Denk eerst goed na over de rol van kantoor. Wat wil je er bereiken? Ga niet aan je medewerkers vragen: hoe vaak wil je naar kantoor? Dan krijg je dat de ene persoon alleen maar thuis zit en de andere alleen maar op kantoor."
"Stel de vraag: hoe kan je het collectief beter laten functioneren?", zegt Wawoe. "Dat is geen kwantiteitsvraag, maar een kwaliteitsvraag." Volgens de organisatiepsycholoog snakken vooral veel jongere werknemers weer naar kantoor.
Bij Triodos werken in Nederland duizend mensen, terwijl het nieuwe pand slechts plaats heeft voor 550. Volgens directeur Bieringa is er geen sprake van een overhaast besluit. "Er is jarenlang over het concept en de inrichting van dit pand nagedacht. Corona was voor ons een testcase en heeft deze beslissing hooguit versneld."
