Delen gegevens asielzoekers stopt, want onrechtmatig

Demissionair minister Grapperhaus (Justitie) en staatssecretaris Broekers-Knol (Migratie) hebben een conceptbrief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin staat dat definitief wordt gestopt met het onrechtmatig delen van de gegevens van honderdduizenden asielzoekers met de politie.

De brief is ingezien door NRC. Het ministerie van Justitie en Veiligheid reageert niet op vragen van de krant, omdat het eerst de Kamer over dit onderwerp wil informeren.

Alle gegevens van bewoners van asielzoekerscentra werden door het COA zeker zeven jaar lang met het Nationaal Vreemdelingen Knooppunt van de politie gedeeld. Het ging om persoonlijke informatie van asielzoekers als godsdienst, etniciteit, naam, leeftijd en land van herkomst. Dat is in strijd met de wet.

Het is onbekend wat de politie met deze gegevens deed. Omdat ze onrechtmatig zijn verkregen moeten ze nu uit alle politiesystemen worden gewist. Het is onbekend of dat al gebeurd is.

'Snel, nette regeling nodig'

Net na aankomst kregen asielzoekers van COA-medewerkers een toestemmingsverklaring. Daarin stond dat het COA gegevens deelt met de politie. Ook hun medische informatie zou met betrokken organisaties gedeeld kunnen worden. Op het formulier van april 2020 kon volgens NRC alleen 'ja' worden aangekruist. Asieladvocaten wisten niet van de toestemmingsverklaring, omdat asielzoekers het formulier ondertekenden voor zij rechtsbijstand kregen.

Volgens CDA-Kamerlid Van Toorenburg moet er nu snel een nette regeling komen op basis waarvan je relevante informatie kunt delen. "Je wilt weten: welke mensen kloppen aan in Nederland, wat zijn de risico's en hoe zorgen we ervoor dat iedereen daarvan op de hoogte is, zodat we daar een veilige plek voor kunnen vinden", zei ze in het NOS Radio 1 Journaal.

Ze verwijst naar een incident in Brabant vorig jaar waar een getraumatiseerde vluchteling een 18-jarige jongen doodstak. Ook zijn er volgens Van Toorenburg signalen dat er nu een meisje is omgebracht door een getraumatiseerde asielzoeker.

Draagvlak

Volgens de CDA-politicus is het belangrijk om te weten wat de risico's zijn van het opnemen van vluchtelingen. "Als mensen naar Nederland komen omdat ze vluchten voor oorlog en geweld, moeten we weten waar ze vandaan komen en wie het zijn, zodat we ons zo goed mogelijk kunnen voorbereiden. Dat betekent dus ook dat er informatie zal moeten worden gedeeld. Maar daar moet wel een grondslag voor zijn."

Van Toorenburg is bang dat zonder deze informatie bij gemeenten het draagvlak verdwijnt om nog vluchtelingen op te nemen.