Gehackte EMA-documenten verschijnen online: 'Is mee geknoeid'
Documenten die vorige maand via een hack werden gestolen bij de Europese medicijnautoriteit EMA zijn online verschenen. Het gaat om rapporten over het BioNTech/Pfizer-vaccin en e-mails van EMA-medewerkers. De documenten lijken te zijn gelekt om twijfel over de vaccinontwikkeling te zaaien.
De EMA zegt tegen de NOS dat er met 'een deel van de documenten is geknoeid'. Om welke stukken het daarbij gaat, wil de EMA niet zeggen. De NOS heeft sabotage van de documenten zelf niet kunnen vaststellen.
In online gezette e-mails die door de NOS zijn ingezien, valt te lezen dat de EMA zware druk heeft ervaren vanuit de Europese Commissie om vaccins zo snel mogelijk goed te keuren. Maar het is dus niet gezegd dat die passages kloppen.
Verder gaat het om documenten met wetenschappelijke details over de coronavaccins, gespreksverslagen en mails tussen EMA-collega's. Het lijkt erop dat er geen details over de vaccins naar buiten zijn gebracht die geheim of gevoelig zijn.
Manipulatie
De documenten zijn geplaatst op een Russisch internetforum, ogenschijnlijk met de bedoeling twijfel over de vaccins te zaaien. Ze werden geplaatst onder de titel "Evidences of BIG DATA SCAM of Pfizer's vaccines", met daaronder ook de woorden "fraude" en "nepvaccins".
Eerder meldde een bron al aan de NOS dat de documenten lijken te zijn gestolen door een buitenlandse inlichtingendienst. De publicatie en zelfs manipulatie van documenten zou kunnen duiden op een beïnvloedingscampagne, zegt Sico van der Meer, als onderzoeker bij instituut Clingendael gespecialiseerd in digitale beveiliging.
"De hack en publicatie lijken mij dan bedoeld om twijfel te zaaien over de overheid en de EMA", zegt Van der Meer. Welke overheid erachter zit, is niet bekendgemaakt. "Maar dit is wel een typisch Russische werkwijze: in westerse landen twijfel, verdeeldheid en onrust zaaien zodat die landen meer met zichzelf bezig zijn en minder met Rusland. Verzwak je vijand, zodat je zelf sterker wordt."
En dat zou kunnen werken, denkt Van der Meer. "Complotdenkers kunnen nu denken: zie je wel, de vaccin-toelating is doorgestoken kaart." De werkwijze doet denken aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. "Nepnieuws vermengen met echte informatie en die samen verspreiden."
'Geen druk'
De Europese Commissie zegt in een reactie tegen de NOS dat er nooit politieke druk is uitgeoefend op de EMA. "Voor ons is altijd het belangrijkste geweest dat de vaccins veilig en effectief zijn. De EMA moet alle tijd hebben om dat te doen," zegt woordvoerder Stefan De Keersmaecker.
"Natuurlijk willen wij dat er snelheid gemaakt wordt, maar dat mag niet ten koste gaan van de veiligheid. We zoeken die snelheid eerder in het verkorten van administratieve procedures", aldus de Commissie-woordvoerder.
Een EMA-woordvoerder noemt druk op de organisatie over het toelaten van vaccins "logisch", maar zegt dat die druk niets af doet aan de betrouwbaarheid van het beoordelingsproces.
