Belastingontwijking Google leverde Nederland ruim 25 miljoen euro op

• Gidi Pols

  redacteur Economie

Internetgigant Google sluisde in acht jaar tijd 128 miljard euro via een Nederlands dochterbedrijf naar belastingparadijs Bermuda. Dat leverde de Nederlandse Belastingdienst tussen 2012 en 2019 ruim 25 miljoen euro op. Google is vorig jaar gestopt met de constructie, blijkt uit het laatst gepubliceerde jaarverslag van het Nederlandse dochterbedrijf.

Google zegt dat het geld inmiddels teruggebracht is naar de Verenigde Staten, waar het hoofdkantoor van de techgigant gevestigd is. Daar zou er belasting over betaald zijn. Hoeveel is onbekend.

De belastingconstructie draaide om het rondpompen van royalties, vergoedingen voor het gebruik van het intellectueel eigendom van Google. Via een dochterbedrijf uit Ierland en eentje uit Singapore kwamen die vergoedingen in Nederland terecht bij Google Netherlands Holdings B.V. Het Nederlandse bedrijf maakte de miljarden vervolgens over naar een bedrijf in Bermuda.

Door de soepele wetgeving en het uitgebreide verdragennetwerk van Nederland hoefde Google geen belasting te betalen over de royalties die Nederland in en uit gingen. En eenmaal in Bermuda was het geld beschermd tegen belastingdiensten. Het eilandstaatje heft geen belasting.

Pas als Google het geld van Bermuda naar de Verenigde Staten zou halen, zou er belasting betaald moeten worden. Vandaar dat het bedrijf spreekt over uitgestelde belasting. De rekening op Bermuda werd zo een spaarpotje waar de winsten belastingvrij opgepot konden worden.

De royaltystructuur van Google bestaat sinds 2004. Maar of er sinds het begin geld door de bedrijven gepompt is, blijft onduidelijk. In de Nederlandse Kamer van Koophandel zijn alleen de cijfers vanaf 2012 te vinden.

Doorgeefluik

Google is niet het enige bedrijf dat royalties via Nederland naar Bermuda stuurde. Maar wel het belangrijkste, kwam naar voren uit een studie van het Centraal Planbureau (CPB) uit 2019. "De uitgaande royaltystroom wordt gedomineerd door Bermuda. Het is geen geheim dat het hier vooral om Google gaat", schrijven de onderzoekers die naar de rol van Nederland als doorgeefluik van geld naar belastingparadijzen keken.

Omdat Google elk jaar een paar miljoen in Nederland achterliet, moest het bedrijf wel winstbelasting in Nederland betalen. Opgeteld tikte Google ruim 25 miljoen euro af. Waarmee de belasting over de hele stroom aan royalties in Nederland op een luttele 0,02 procent uitkwam.

Belastingontwijking is niet illegaal, maar de afgelopen jaren is de druk op multinationals om er mee te stoppen wel steeds groter geworden. Allerlei landen veranderden afgelopen jaren hun wetgeving om het tegen te gaan. "In Ierland concludeerden ze in 2015 dat deze structuur een manier was om de Ierse bronbelasting te omzeilen. Ze zeiden toen: dat is niet toegestaan. Google moest er daarom binnen vijf jaar mee stoppen", zegt de Tilburgse belastingprofessor Arjan Lejour.

Ook in de Verenigde Staten kwamen er nieuwe belastingregels. Hierdoor valt het geld dat Amerikaanse multinationals in belastingparadijzen als Bermuda stalden tegenwoordig onder het bereik van de Amerikaanse belastingdienst.

Google zegt dat veranderingen in Amerikaanse en Ierse belastingwetten een rol hebben gespeeld in hun keuze. Net als nieuwe richtlijnen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). "In december 2019 hebben we onze bedrijfsstructuur vereenvoudigd en zijn we begonnen met licentiëring van ons intellectueel eigendom vanuit de VS, niet uit Bermuda", zegt een woordvoerder van de multinational.

Nieuwe regels Nederland

Nederland paste ook de regels aan. Sinds dit jaar heft Nederland bijvoorbeeld belasting op inkomende royalties die naar belastingparadijzen doorgesluisd worden. Of de nieuwe belasting meespeelde in de overweging van Google om te stoppen met de belastingconstructie via Nederland is onduidelijk.

Dat Google de belastingconstructie heeft opgeheven, betekent niet dat het techbedrijf helemaal uit Nederland is verdwenen. Het bedrijf heeft hier onder meer nog een groot kantoor op de Amsterdamse Zuidas. Bovendien opende het onlangs nog een tweede datacenter in Nederland.