De wachtlijsten zijn ellenlang en de populariteit neemt alleen maar toe, maar ondertussen staan de volkstuinen steeds meer onder druk. Steden zien de tuinen als plekken waar meer te halen valt dan de doorgaans schamele huuropbrengsten. Zeker nu de stadsgrond steeds schaarser wordt.
Woningbouw bedreigt het voortbestaan van de volkstuinen, bijvoorbeeld in Vlaardingen. En in Amsterdam, waar zo'n zesduizend volkstuintjes te vinden zijn, krijgen de tuinders met enorme prijsstijgingen te maken. De huren worden gemiddeld vijf keer zo hoog.
Het is maar de vraag of alle tuinders dat bedrag kunnen of willen opbrengen. Voor Herman Esveld, die sinds 1973 een volkstuin heeft in Amsterdam, is het de reden om zijn volkstuin te koop te zetten. Met pijn in zijn hart. "Dit is mijn plek, maar het is gewoon niet haalbaar."
Herman neemt ons mee naar zijn volkstuin, waar zoveel herinneringen voor hem liggen, en legt uit waarom hij de huurverhoging zo belachelijk vindt.
Tot een paar jaar terug dreigden de Amsterdamse volkstuinen onder woningbouw te verdwijnen. Nu wil de gemeente ze behouden en als een soort stadsparken openstellen. Er komen fietspaden en riolering, maar dat kost wel geld.
"Die investering moet ergens vandaan komen", zegt wethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks). "Bovendien is de huur heel lang hetzelfde gebleven, juist vanwege de bestaansonzekerheid die er was. Nu we die zekerheid kunnen bieden, denken we dat we daar ook een huurverhoging tegenover kunnen stellen."
Volgens de AVVN, de landelijke volkstuinbond, zijn in verschillende gemeenten de huurprijzen van tuintjes hoger geworden de laatste tijd. "Maar de Amsterdamse prijzen zijn echt Champions League", zegt voorzitter Ruud Grondel.
Verhuizing dreigt in Vlaardingen
In Vlaardingen maken de tuinders zich geen zorgen of ze de huur nog wel kunnen betalen, maar of de volkstuin straks nog überhaupt bestaat. De gemeente onderzoekt meerdere locaties voor mogelijke woningbouw en het volkstuincomplex is er daar één van.
Bestuurslid Dick Warnaar begrijpt er niks van. "Zoiets groens opofferen, dat zou echt heel erg zijn. Dit is een belangrijke plek voor mensen die bijvoorbeeld alleen een balkonnetje hebben." Ook het sociale aspect van de tuin is volgens hem voor veel mensen belangrijk.
De volkstuin moest eerder al eens plaats maken voor de uitbreidende stad. Jaren geleden verhuisden de tuinders naar een nieuwe plek toen er een bedrijventerrein werd gebouwd. "Nu hangt zo'n verhuizing ons mogelijk weer boven het hoofd. Maar dat zie ik niet meer zitten op deze leeftijd", zegt een oudere tuinder.
En of verhuizen deze keer weer zou kunnen, is nog maar de vraag. De gemeente Vlaardingen wilde niet reageren, maar heeft wel aangegeven mee te willen zoeken naar een nieuwe plek voor de volkstuin, mocht het daadwerkelijk zover komen.
Wat vaststaat is dat steden huizen moeten bouwen. En om de groene buitengebieden te ontlasten, zoeken ze naar ruimte binnen de stadsgrenzen. Volkstuinen zijn dan om meerdere redenen een makkelijk slachtoffer, zegt Eveline van Leeuwen, hoogleraar stedelijke economie.
"Het gaat vaak om een mooie, open plek. Het is er groen, dat kan ook deels weer gebruikt worden", zegt Van Leeuwen. "Ook levert zo'n tuin vaak relatief weinig op voor de gemeente. En vaak zijn minder sterke partijen verantwoordelijk voor zo'n gebied. Dus het is makkelijker om daar wat nieuws te plannen."