Hoe anoniem is het referendum van Forum voor Democratie?
"De stemming is anoniem", bezweert Forum voor Democratie over zijn interne referendum. De werkelijkheid is iets ingewikkelder. "Er is een verschil tussen wat in de volksmond anoniem heet, en hoe het juridisch zit", zegt privacyjurist Jeroen Terstegge.
Bij het FvD-referendum, dat draait om de vraag of Thierry Baudet politiek leider van Forum kan blijven, worden stemmen opgeslagen samen met een unieke stemcode. Die code is specifiek aan een stemmer gekoppeld. Dat maakt de stemming juridisch niet anoniem, maar dat betekent niet dat de partij kan inzien wie wat heeft gestemd.
De stemming verloopt via de servers van de multinational BigPulse. Dat bedrijf is gespecialiseerd in internetstemmen. BigPulse weet wie bij welke stemcode hoort, maar deelt die informatie in dit geval niet met Forum voor Democratie, laat de partij weten aan de NOS.
Juridisch komt de werkwijze neer op pseudonimisering, zegt Terstegge. "Dat is een beveiligingsmaatregel die is bedoeld om te voorkomen dat voor iedereen te achterhalen is om wie het gaat."
Maar er is één risico: wie op de een of andere manier de unieke stemcodes kan achterhalen, weet ook meteen wie wat heeft gestemd. In tegenstelling tot bij anonimisering kun je bij pseudonimisering mensen opnieuw identificeren.
De stemcodes kunnen bovendien wél met Forum voor Democratie worden gedeeld, blijkt uit documentatie van BigPulse, zonder de identiteit van de stemmer.
Volgens beveiligingsspecialist Matthijs Koot, die onderzoek heeft gedaan naar anonimisering, hangt veel af van de vraag hoe makkelijk die stemcodes aan personen zijn te koppelen. Als dat alleen in theorie kan, is er geen probleem, stelt hij.
Hackers
Toch zijn er risico's, ook als Forum voor Democratie niet bij de bewuste gegevens kan. "Hackers zouden bijvoorbeeld toegang kunnen krijgen tot de identiteit van stemmers", zegt Koot.
Overigens acht hij de kans dat dat bij een interne partijverkiezing gebeurt, niet heel groot. Bij een landelijke verkiezing, zoals bij de Tweede Kamerverkiezingen, is die kans al een stuk groter, denkt Koot. "Daarvoor is een systeem als dit totaal niet geschikt."
Critici waarschuwen al langer dat het bij landelijke verkiezingen lastig is om die online te houden. Het wordt dan vrijwel onmogelijk om zowel het stemgeheim als integere en veilige verkiezingen te garanderen, stellen zij.
Het voordeel van de oplossing die Forum voor Democratie heeft gekozen, is dat leden achteraf kunnen controleren of hun stem juist is uitgebracht. Maar dat gaat dan wel weer ten koste van de anonimiteit, die bij democratische verkiezingen cruciaal wordt geacht.
Kritiek van voormalig Statenlid
Voormalig Forum-fractielid voor de Provinciale Staten in Overijssel, Johan Almekinders, heeft kritiek op het referendum. Hij ziet de stemming over het partijleiderschap van Baudet als wanbeleid, daarom sleept hij het bestuur van FvD voor de rechter, schrijft RTV Oost. Almekinders werd gisteren uit de partij gezet.
Hij stelt dat de ledenadministratie te rommelig is om een goed referendum te houden. "Ze schrijven leden uit die kritisch zijn. Dan krijg je natuurlijk Noord-Koreaanse uitslagen bij zo'n referendum", zegt hij tegen de omroep. Een datum voor een rechtszaak is er nog niet. "Het was al te laat om het referendum tegen te houden. Dat is op stel en sprong opgezet. Dit alles om er een 'Forum van Baudet' van te maken."
Almekinders stelt dat de uitslag altijd discutabel zal zijn, ook omdat er geen alternatief is. "Hiermee vergeleken is de verkiezing over het leiderschap binnen het CDA fantastisch verlopen."
Eerder problemen bij CDA
Eerder dit jaar worstelde ook het CDA met een online verkiezing, waarbij een lijsttrekker werd gekozen. Daar was het tegenovergestelde aan de hand: de partij registreerde niet wie wat had gestemd, maar de stemming bleek wel vatbaar voor manipulatie.
Omdat de partij niet kon garanderen dat alle geregistreerde stemmen ook daadwerkelijk waren uitgebracht, brak de partij de verkiezing af en werd opnieuw begonnen. De verkiezing werd uiteindelijk gewonnen door minister De Jonge van volksgezondheid.
In het geval van de verkiezing bij Forum voor Democratie zijn er geen aanwijzingen dat de stemming te manipuleren is. Volgens de partij zijn er wel pogingen gedaan om het systeem te hacken, maar waren die niet succesvol.
