Waarschuwing voor valse webshops: 'Oplichters hebben nepsites al klaarstaan'

• Remco Andringa en Melvin Captein

Oplichters hebben valse webwinkels klaargezet voor de sinterklaasinkopen en koopjesdag Black Friday, aanstaande vrijdag. Dat vermoedt de politie. Het aantal aangiften van online fraude blijft maar stijgen.

Sinds de uitbraak van het coronavirus in maart zijn er extra veel mensen die hun aankopen online doen. Dat merkt ook de politie: het aantal aangiften tegen malafide webwinkels is al bijna verdubbeld van 7400 vorig jaar naar ruim 13.000 tot nu toe dit jaar.

Vooral tijdens de gedeeltelijke lockdown dit voorjaar was er een hausse aan oplichtingszaken. Zo waren er sites die zich voordeden als verkopers van sportartikelen en elektronica, maar nooit iets leverden.

"We zijn bang dat nu hetzelfde gaat gebeuren met bijvoorbeeld de Playstation 5", zegt Gijs van der Linden, teamleider bij het Landelijk Meldpunt Internetoplichting van de politie. De spelcomputer is populair, maar amper leverbaar. De politie heeft de eerste meldingen en aangiften tegen webwinkels al binnen.

"Er is bijvoorbeeld een site waar voor twee ton aan Playstation 5-bestellingen is gedaan. In theorie kan er nog geleverd worden, maar we zijn bang dat het helemaal nooit gaat gebeuren", zegt Van der Linden.

Hoe herken je nou zo'n nepwebwinkel? Swipe hieronder door een aantal kenmerken:

De politie vermoedt dat de afgelopen weken al nepwinkels zijn klaargezet om in aanloop naar de feestdagen zoveel mogelijk slachtoffers te maken. "Je ziet ze ook vaak op donderdagavond of op vrijdag verschijnen, omdat de meeste mensen in het weekeinde het internet afspeuren."

Op Black Friday zou dat nog eens een extra vaart kunnen krijgen, denkt directeur Wijnand Jongen van Thuiswinkel.org, de belangenbehartiger van webwinkels. "Consumenten zoeken die dag doelgericht naar de allerlaagste prijs. Dat is precies waar oplichters op inspelen."

Ton schade

Betersport.nl is een van de bedrijven die de aankomende dagen extra alert zijn. De webwinkel kreeg eerder te maken met oplichters die het merk misbruikten. Toen de thuissportartikelen in coronatijd gretig aftrek vonden, sloegen criminelen toe met een nagenoeg identieke site met een nét afwijkend adres.

Via advertenties op Google kwamen hun producten hoger in de zoekresultaten dan die van Betersport zelf. "Mensen die daar iets kochten en niets kregen, meldden zich bij ons", vertelt directeur Joep van de Ven.

Met hulp van Google kon uiteindelijk het verkeer naar de nepsite worden platgelegd, maar het duurde twee weken voor deze volledig offline was. "Het was heel internationaal opgezet, met hosting in Rusland en een betalingspartner in Canada." Hij schat de schade op ongeveer een ton, onder meer door misgelopen omzet. "Maar voor consumenten is het nog vervelender natuurlijk."

Een maand geleden werden er ineens weer vier kopiesites gelanceerd. "Toen konden we gelukkig iets doeltreffender werken en heeft het drie dagen geduurd." De komende tijd checkt Van de Ven de prijzen van producten extra goed. "Als iemand onder onze prijs duikt, checken we of dat een nepsite is of een concurrent. Preventief bestrijden is lastig, dus zitten we er zelf bovenop."

Te veel fraude

In augustus klaagden thuiswinkelorganisaties nog over het gebrek aan optreden van de politie tegen cybercriminaliteit. Zij pleitten voor een 'digitale mobiele eenheid'. Maar volgens politieman Van der Linden liggen er zo veel aangiften, dat niet alles onderzocht kan worden.

"We moeten wedijveren met alles wat er gebeurt. Er is veel aankoopfraude, maar ook nog WhatsAppfraude, ceo-fraude, phishing en andere cybercriminaliteit. We moeten onze capaciteit verdelen."

De politie richt zich daarom op de grootste zaken. Op dit moment doet de recherche onderzoek naar een groep die 1500 slachtoffers zou hebben gemaakt. De verdachten haalden vermoedelijk meer dan een half miljoen binnen. Volgens de politie had de groep mensen in dienst die websites bouwden of 'geldezels' ronselden om aan tijdelijke bankrekeningen te komen.

Banken

Verder probeert de politie vooral om het internetcriminelen zo moeilijk mogelijk te maken door samen te werken met betaaldiensten en banken. Die mogen nu na drie meldingen over een verdachte site al de bijbehorende rekening blokkeren.

Maar uiteindelijk is het vooral de consument die moet blijven opletten, zegt Van der Linden. "We kunnen nog zo veel maatregelen nemen, zolang mensen denken dat ze voor een schijntje een nieuwe iPhone 11 kunnen kopen, roeien we de fraude niet uit."