'Investeer bij natuurrampen meer in hulp vooraf in plaats van achteraf'
Landen die de grootste kans hebben getroffen te worden door natuurrampen zijn daar onvoldoende op voorbereid. Dat blijkt uit het World Disasters Report 2020 van het Internationale Rode Kruis. Miljoenen kwetsbare mensen zijn daardoor niet goed beschermd tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Volgens het Rode Kruis hebben inmiddels meer dan vier op de vijf natuurrampen te maken met het klimaat. Het aantal rampen dat te relateren is aan het weer of klimaat, is sinds de jaren negentig gestegen met 35 procent. Dit jaar telde de noodhulporganisatie al 130 van dit soort rampen en dat zullen er in de toekomst alleen maar meer worden, stelt het Rode Kruis.
1,7 miljard mensen getroffen
Maarten van Aalst, directeur van het Rode Kruis Klimaatcentrum, benadrukt dat het bij deze rampen overigens niet altijd gaat om klimaatverandering. "Het is eigenlijk al jaren zo dat er veel slachtoffers vallen door overstromingen, terwijl het aantal geofysische natuurrampen, zoals vulkanen en aardbevingen stabiel blijft. Wel zie je dat er nu sterkere stormen, intensere hittegolven, hevigere regenval en grotere bosbranden zijn."
In totaal zijn in het afgelopen decennium wereldwijd naar schatting 1,7 miljard mensen getroffen door klimaatgerelateerde rampen. Daarbij worden de meest kwetsbaren het hardst geraakt. Het Rode Kruis wijst erop dat juist zij geregeld niet kunnen rekenen op hulpgelden die daar eigenlijk wel voor bedoeld zijn.
Onderschatte rampen
Vooral de impact van bijvoorbeeld iets als een hittegolf wordt vaak onderschat, zegt Van Aalst. Bijvoorbeeld in Nederland. "Even een dagje naar het strand, zeggen mensen dan. Maar de hittegolf van afgelopen zomer heeft wel tot 650 extra doden geleid."
Daarbij gaat het volgens hem niet alleen om mensen die anders een paar weken later sowieso zouden overlijden. "Het gaat ook om vermijdbare sterfgevallen, van kwetsbare ouderen en chronisch zieken, die anders nog vijf, tien of vijftien jaar hadden kunnen doorleven."
Een hittegolf haalt minder vaak het nieuws als natuurramp, omdat het minder tot de verbeelding spreekt in vergelijking met bijvoorbeeld een orkaan, denkt hij.
Daarnaast zorgt de toename van bijvoorbeeld het aantal stormen voor nieuwe problemen. "Neem de Filipijnen", zegt Van Aalst. "De mensen zijn daar net weer thuis, of de volgende storm komt er al weer aan. En in Midden-Amerika zijn nooit eerder zoveel orkanen geteld."
Help vooraf in plaats van achteraf
In het Rode Kruis-rapport staat dat er met name in armere landen veel gewonnen kan worden met betere waarschuwingssystemen en preventieve maatregelen tegen rampen.
Enkel noodhulp is zeker niet de beste oplossing, waarschuwt de organisatie. Van Aalst legt uit dat met bijvoorbeeld evacuaties veel ellende voorkomen kan worden. "In Bangladesh vielen in de jaren zeventig geregeld honderdduizenden doden als gevolg van een storm. Nu is dat gedaald naar een paar honderd, omdat mensen op tijd worden geëvacueerd", zegt hij.
Bij de recente supercycloon Amphan in Bangladesh en India hielp het Rode Kruis met het evacueren van miljoenen mensen, waarmee veel levens werden gered. Bovendien is het goedkoper om mensen van tevoren te helpen, stelt de organisatie, dan achteraf. Zo kan er met hetzelfde geldbedrag meer gedaan worden.
