Mondkapjes: voor de een 'een paar euro', voor de ander te duur
Ze kosten 'maar' een paar euro, maar voor mensen met een klein inkomen is de aanschaf ervan niet altijd vanzelfsprekend: mondkapjes. Sinds het dringende advies er een te dragen in openbare binnenruimtes, verstrekken steeds meer gemeenten en welzijnsorganisaties gratis exemplaren voor mensen met een minimuminkomen. En dat is soms hard nodig, zeggen betrokkenen.
"Mijn dochter geeft mij af en toe een mondkapje en ik krijg er elke week een bij de voedselbank", zegt Anita (echte naam bij redactie bekend). "Daar ben ik blij om. Want als ik ze zelf moet kopen, is dat een extra last en dat kan ik nu echt niet dragen." Sinds haar man ziek werd en Anita de rekeningen ongeopend liet, heeft zij geldproblemen. Ze leeft van 75 euro per week.
"Ik ben nu onder de pannen, maar extraatjes kunnen er niet vanaf", zegt Anita. "Een pak wegwerpkapjes kost zo vijf euro, een stoffen kapje ook. Dat kan ik niet missen. Zelf een masker maken? Ja, dat moet je ook maar kunnen." Met de aanstaande mondkapjesplicht denkt Anita dat ze nog meer zal leunen op haar dochter. "Anders weet ik het ook niet."
Minima
Dat mondkapjes weer een extra uitgave zijn voor mensen zoals Anita, ziet ook het kabinet. In de uitwerking van het dringende advies medio oktober, zei de overheid dat in overleg met gemeenten wordt gekeken hoe minima kunnen worden voorzien van mondkapjes.
De uitwerking van het voorzien van minima van mondkapjes ligt bij gemeenten en aangesloten partners, bijvoorbeeld bij voedselbanken. Minister De Jonge zei daarover "dat er al veel goede voorbeelden zijn van gemeenten die hier op een goede en creatieve manier invulling aan geven".
Toch merkt niet elke hulpinstantie dat. Zo krijgt voedselbank Limburg-Noord in Venray nog geen kapjes van de gemeente, maar 2000 stuks van de Voedselbank Nederland. Die zijn alleen voor gebruik in de voedselbank. Maar er is behoefte aan meer, zegt coördinator Anneke Noteboom. Daarvoor zijn ze afhankelijk van gulle donateurs.
"Veel mensen die hier komen hebben maar een paar stuks thuis en dragen die vaak. Zowel wegwerpkapjes als herbruikbare. Ik vermoed ook dat niet iedereen die netjes elke dag wast. Zo blijkt maar weer dat als je geld hebt, je veiliger bent."
"Het niet kunnen betalen van een mondkapje mag nooit een drempel zijn om niet langs te komen", zegt een woordvoerder van de landelijke voedselbank. Deze week verstuurde de organisatie daarom mondkapjes naar alle 172 locaties. Voor elke klant een per bezoek. "Om in ieder geval zichzelf en de vrijwilligers te beschermen. Voor veel klanten is daarnaast het sociale isolement al groot, dat mag hiermee niet groter worden."
Herbruikbaar of wegwerp
Astrid Wessling is sociaal werker armoede in de Overijsselse gemeenten Dinkelland en Tubbergen. "Niet iedereen heeft behoefte aan hulp of maakt dat kenbaar", zegt zij. "Onder de mensen die ik bijsta, heb ik wel een paar keer de vraag gehad of ik ze kan helpen met kapjes. Dan merk ik dat mensen zich er ook voor schamen."
Op hoe meer plekken mondkapjes verplicht worden, hoe meer mensen het ook financieel lastiger zullen krijgen, denkt Wessling. "Mooi dat er iets is geregeld voor mensen met een minimum inkomen. Maar als je er net boven zit en een gezin hebt, kan het ook lastig zijn. Zeker nu meer mensen hun baan verliezen of er qua inkomen op achteruit gaan door de coronacrisis."
Dat niet iedereen kiest voor een herbruikbaar exemplaar, is wederom een kostenverhaal denkt zij. "Het is hoe dan ook in een keer een grote uitgave: bij wegwerp is het per pak wat goedkoper, maar blijft je kopen. En een stoffen kapje is eenmalig duurder. Vooral als je een gezin hebt."