GroenLinks en PvdA: niet zonder elkaar in volgend kabinet
De linkse oppositiepartijen GroenLinks en PvdA willen niet zonder elkaar deel uitmaken van een nieuw kabinet, na de komende Tweede Kamerverkiezingen in maart volgend jaar. Ze hebben formeel nog niks afgesproken of vastgelegd. Maar vijf maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen spreken de partijleiders Klaver en Asscher zich ondubbelzinnig voor nauwe samenwerking uit: alleen samen in een coalitie, of samen in de oppositie. En ze willen ook de derde linkse oppositiepartij, de SP, er graag bij.
Asscher kwam er als eerste mee, afgelopen zondag bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van zijn partij. Hij zei daar niet zonder linkse bondgenoten in een kabinet te willen stappen. En dat betekent volgens hem niet zonder GroenLinks en/of de SP: ,,Zo is het. We hebben onze lessen geleerd, dat waren best wel dure lessen". Daarmee verwees hij naar de vorige kabinetsperiode, toen de PvdA alleen met de VVD regeerde. Dat leidde voor de PvdA tot de grootste verkiezingsnederlaag ooit in de Nederlandse politiek.
Links motorblok
GroenLinks-voorman Jesse Klaver reageert desgevraagd instemmend op de uitspraak van Asscher: "Wij willen een links motorblok en de PvdA en GroenLinks zijn dan een hele logische combinatie. De SP laat zien dat ze toch graag in een volgend kabinet wil, dus ik kan me ook voorstellen dat de SP zich daarbij aansluit. En als D66 echt linksaf wil, ben ik ook blij met D66, maar in ieder geval de PvdA en GroenLinks."
Klaver zegt ook: "Ik heb eigenlijk precies dezelfde mededeling als Lodewijk Asscher heeft gedaan: wij willen alleen in een kabinet met andere linkse partijen, in ieder geval de PvdA. Bij voorkeur samen meedoen. En als dat niet lukt doe je samen niet mee."
Partijleider Lilian Marijnissen van de SP zou het "machtig mooi" vinden als de linkse partijen erin slagen samen zo'n 'links motorblok' te vormen dat volgend jaar in de formatie het voortouw kan nemen. "Die partijen staan ideologisch het dichtst bij ons." Andere partijen kunnen wat haar betreft ook aansluiten.
In tegenstelling tot 2017 sluit de SP deze keer de VVD niet pertinent uit, zei Marijnissen al eerder. Maar de verschillen met die partij zijn zo groot dat ze de kans op regeringssamenwerking zeer klein acht. GroenLinks en de PvdA sluiten de VVD evenmin uit, al willen ze liever zonder die partij regeren.
Grote meningsverschillen
De uitspraken van vooral Klaver en Asscher kunnen van grote invloed zijn bij de kabinetsformatie volgend jaar. Samen staan ze op circa 30 zetels in de peilingen, ze hopen op meer. Als ze elkaar inderdaad niet loslaten, zijn ze in de positie samen meer eisen te stellen dan wanneer ze afzonderlijk meeonderhandelen en zich tegen elkaar laten uitspelen.
De afgelopen decennia is er door de linkse partijen al vele malen gesproken over samenwerking. In de praktijk lukte dat nooit, meestal doordat de PvdA doorgaans groter was en vaak deel uitmaakte van kabinetten, waardoor er grote meningsverschillen met de andere twee ontstonden.
De huidige situatie is anders, doordat zowel GroenLinks en de SP als de PvdA nu deel uitmaken van de oppositie en de fracties in omvang niet veel verschillen. GroenLinks en de SP hebben elk 14 zetels en de PvdA 9. Deze kabinetsperiode trekken de drie partijen ook geregeld samen op tegen het kabinet.
