'Actie YouTube tegen Lange Frans niet onverwacht, maar verkeerde keuze'
Het aanscherpen van regels door YouTube heeft concrete gevolgen gekregen voor een Nederlandse bekendheid: rapper Lange Frans. Het videoplatform heeft zijn kanaal verwijderd. Hierop stonden video's waarin hij complottheorieën besprak, maar er waren ook muziekvideo's te vinden.
YouTube wil niet zeggen om welke uitingen het account van de rapper is verwijderd, maar wijst op een blog van vorige week waarin het scherpere regels aankondigt tegen wat het "schadelijke complottheorieën" noemt. YouTube noemt daarnaast het "tegengaan van video's met misinformatie en gevaarlijke samenzweringstheorieën" een uitdaging.
"Ik vind het heel jammer en ik vind het ook niet fair dat al mijn 59 video's zijn verwijderd", zegt de rapper tegen de NOS. "Het gaat om elf podcasts, de rest zijn muziekvideo's uit mijn oeuvre. Censuur is heel reëel aan het worden deze dagen. Helaas als je iets zegt dat anders is, word je blijkbaar verwijderd."
De verwijdering komt enkele dagen na een uitzending van het programma van Arjen Lubach, over hoe complottheorieën verspreid worden door de algoritmes van sociale media. In dat programma had Lange Frans een hoofdrol, omdat hij in een podcast complottheorieën bespreekt. Maar YouTube zegt dat de uitzending geen invloed heeft gehad op het besluit om Lange Frans' kanaal te verwijderen.
Iemand de mond snoeren
Stefan Kulk, hoofddocent technologie en recht aan de Universiteit Utrecht, ziet de actie als onderdeel van een patroon. "Je ziet dat techplatforms de laatste maanden actiever zijn geworden en accounts verwijderen, dat komt ook door wat er rondgaat over het coronavirus en de Amerikaanse presidentsverkiezingen." Ze doen meer dan enkele jaren geleden, constateert Kulk.
Ik denk dat het doorschiet, een heel kanaal verwijderen.
Tegelijkertijd is hij kritisch over de keuze van YouTube in dit geval. "Ik denk dat het doorschiet, een heel kanaal verwijderen. Zeker vanuit het oogpunt van vrijheid van meningsuiting, je snoert hiermee iemand de mond."
Kulk wijst er wel op dat je akkoord gaat met de voorwaarden en regels als je een account aanmaakt bij YouTube of een andere platform.
Wat hem betreft moet de maatschappij zich afvragen of dit de juiste weg is. "Zijn het gewoon bedrijven, of is het meer dan dat? Zijn het geen nieuwe publieke pleinen? En vinden we het dan een goed idee dat bedrijven in de gebruiksvoorwaarden de regels bepalen?"
De platforms zijn de afgelopen jaren onder druk gezet om meer te doen tegen ongewenste uitingen. Daar hebben ze dus gehoor aan gegeven, maar dat doen ze ook weer op hun eigen manier, met eigen regels, die vaak wereldwijd gelden.
In deze video legt Nieuwsuur verder uit waarom Facebook en YouTube bepaalde samenzweringstheorieën van de platforms zijn gaan verwijderen:
Ook Rejo Zenger van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom is kritisch. "Google pakt enkel het stukje informatie aan, maar doet niks tegen de verspreiding. Als je het echt wil oplossen moet je de zaak een laag dieper aanpakken en kijken naar het verdienmodel."
Zenger is het met Lubach eens, die stelde dat mensen in een soort "fuik" terechtkomen, "het algoritme dat je bepaalde content voorschotelt. En dat probeert je er zolang mogelijk te houden en maakt de inhoud steeds radicaler. Hoe langer iemand op het platform is, hoe meer YouTube aan een kijker verdient.
Dominantie techbedrijven
Daarnaast pleit Zenger voor een diverser aanbod aan platforms. "De impact van complottheorieën worden versterkt door de dominantie van een paar techbedrijven. Er zijn maatregelen nodig die dat aanbod diverser maken, dat kunnen we niet verwachten van deze techbedrijven."
