Sneltesten goedgekeurd, maar wie heeft hier baat bij?

De eerste twee van vijf corona-sneltesten die in Nederland onderzocht worden op hun betrouwbaarheid, zijn goedgekeurd. Minister De Jonge presenteerde dit nieuws vanmorgen in Breda bij het Amphia Ziekenhuis, waar een van de sneltesten werd gevalideerd.

De sneltesten vertellen je binnen een kwartier of je besmet bent met het coronavirus. Deskundigen zeggen dat dit "de testaanpak rigoureus zal veranderen", omdat de swap-test niet eerst naar een laboratorium moet worden gestuurd, maar op locatie een uitslag oplevert. Op sociale media komen vragen binnen over wat dit betekent voor horeca, concerten en voetbalstadions. Kortom: wie is hiermee geholpen?

"Denk maar niet dat dit versoepeling brengt voor voetbalstadions of horeca, dat lijkt mij zeer onwaarschijnlijk", zegt NOS-gezondheidsredacteur Rinke van den Brink. "Ze gaan de sneltesten gericht inzetten, zegt minister De Jonge, bij vitale beroepen." De Jonge zei gisteren hierover dat ze de test willen gebruiken in een snelteststraat voor mensen in het onderwijs of de zorg, of andere vitale beroepen. Maar ook voor mensen die naar voren komen uit de bron- en contactonderzoeken, zodat je die heel snel kunt testen.

Logistieke uitdaging

Een teleurstelling misschien voor de evenementenbranche, horeca of voetbalsupporter. "Dit is praktisch niet uitvoerbaar bij een popconcert of voetbalstadion. Nog los van een enorme kostenpost, lijkt me dit onrealistisch", zegt Van den Brink.

Hij rekent: stel, je hebt 5000 mensen in een stadion. Het testproces duurt al gauw een half uur. Nog los van de administratie duurt het testen 2500 werkuren. "Zelfs met 100 mensen is dit nog een hele logistieke operatie", aldus Van den Brink. "Deze sneltesten gaan hiervoor niet de oplossing bieden."

Over de betrouwbaarheid van sneltesten in het algemeen lopen de bevindingen uiteen, maar van deze twee specifieke sneltesten die vandaag worden gepresenteerd is de betrouwbaarheid minder omstreden. De sensitiviteit - hoe goed pikt de test mensen eruit die corona hebben? - varieerde tussen 72 en 94 procent. Ook gaf de sneltest geen enkele fout-positieve uitslag, waarbij de test dus aangeeft dat iemand corona had terwijl dat niet zo was. De specificiteit van de test - hoe goed pikt de test mensen eruit die geen corona hebben - was in de drie onderzoeksgroepen dus 100 procent.

In deze video legt microbioloog Rob Schuurman uit hoe de goedgekeurde sneltest van het UMC Utrecht werkt:

Omdat niet iedereen die negatief test ook echt negatief is, kan een tweede test met een klassieke PCR-test zinvol zijn. Een deel van hen kan nog besmettelijk worden, als ze nog vroeg in de ziekte zitten. Mensen die al langer een kleine hoeveelheid virusdeeltjes bij zich dragen, worden waarschijnlijk niet meer besmettelijk.

Bij het uitvoeren van de sneltest moet dus de duur van de ziekteverschijnselen in ogenschouw genomen worden. Daarom gaat het onderzoek nu verder bij wie de sneltesten ingezet worden, en wanneer. "De komende weken gaan we in de praktijk uitvinden voor welke toepassingen deze testen het meest geschikt zijn", zegt de minister.

Zorgvakbonden reageren voorzichtig enthousiast op het nieuws over de goedgekeurde sneltesten. De woordvoerder van de beroepsvereniging voor verzorgenden en verpleegkundigen, V&VN: "De ontwikkeling is uiteraard fijn, maar we zijn kritisch op de uitvoering. Om een voorbeeld te noemen: we zijn ook enthousiast over het 0800-telefoonnummer waarbij vitale beroepen zich met voorrang kunnen melden om te testen. Maar in de uitvoering gaat dit nog vaak mis. Ook deze sneltest zul je moeten aanvragen, daar gaat het nu vooral mis."

NU'91, de beroepsorganisatie voor verpleegkundigen en verzorgenden, is blij met de ontwikkeling. "Met sneller testen kan je veel sneller anticiperen op eventuele besmettingen en zit het personeel niet onnodig lang thuis. Wij willen heel nadrukkelijk voorrang krijgen op deze sneltesten", aldus de woordvoerder.

Onderwijs

Ook docenten vallen onder de vitale beroepen en zouden in aanmerking kunnen komen voor sneltesten. De VO-raad en de PO-raad noemen de sneltest zeer welkom. Onderwijsbond AOb noemt de situatie in het onderwijs "nijpend" en dus dringen ze aan op voorrang.

Evenementenbranche

De evenementenbranche volgt de ontwikkeling van sneltesten. Berend Schans, directeur van de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF): "Een experiment met een evenement met deze test en zonder anderhalve meter, lijkt me een interessant. Het is natuurlijk een goede ontwikkeling, maar ik denk niet dat deze testen voor ons beschikbaar zijn."

De sector wil het kabinet het liefst overtuigen met een eigen plan, om meer versoepelingen van de coronamaatregelen mogelijk te maken. Jorn Lukaszczyk van Nachtbelang, de actiegroep voor de clubsector: "We zijn erg overtuigd van ons eigen protocol, waarin we denken dat het veilig kan. Ons plan is al gebouwd zonder anderhalve meter. De sneltesten klinken als een uitkomst, maar er zijn nog behoorlijk wat mitsen en maren."

Horeca

Koninklijke Horeca Nederland noemt de sneltest in een reactie "zeer welkom", mits het een test is met de juiste status. "Als met een test binnen 15 minuten kan worden aangetoond dat mensen het virus niet bij zich dragen en deze testen de juiste status hebben, dan kan dit zeker mogelijkheden bieden. Niet alleen voor eet-en drinkgelegenheden, maar bijvoorbeeld ook voor nachtclubs en discotheken."