Zorgmedewerkers vertellen: 'Hoe langer deze ellende duurt, hoe meer het met je doet'

In de serie In de frontlinie publiceerden we in het voorjaar dagelijks de ervaringen van zorgmedewerkers die we volgden. Hoe is het nu met ze en hoe kijken zij naar de toename van het aantal coronapatiënten?

Jasper de Wit is huisarts in Vlaardingen. We spraken hem eerder in maart.

"Sinds een aantal weken presenteert het coronavirus zich weer nadrukkelijk. Afgelopen zomer was een ziekenhuisopname echt een uitzondering, nu begint het weer bijna regulier te worden.

Ik merk ook een ander effect, dat was er in het voorjaar ook: de vraag naar reguliere zorg neemt af. Je ziet dat mensen weer terughoudend worden om contact op te nemen met de huisarts.

In de huisartsenpost is sinds april een speciale afdeling voor coronapatiënten in bedrijf. Ik vrees dat we de komende tijd verder moeten opschalen.

Hoe langer deze ellende duurt, hoe meer het met je doet. Afgelopen weekend zag ik bijvoorbeeld een ernstig zieke coronapatiënt met een verstandelijke beperking. Ze moest overgeplaatst worden naar een ziekenhuis ver weg, omdat het in Rotterdam te vol was. Dan denk je: zo'n vrouw moederziel alleen in een voor haar totaal onbekende omgeving, met totaal vreemde mensen, hoe zou het nu met haar gaan? Dat houdt je bezig.

Omdat het nu al zo lang duurt, stapelen de schrijnende verhalen zich op. Bijvoorbeeld van patiënten die nu al zes maanden bezig zijn met terugkomen uit een diep dal. Die zie je moedeloos terugkomen, omdat het herstel niet vlot. Relatief jonge mensen, maar ook vijftigers die buiten adem zijn als ze van de bank naar de keuken lopen. Dat zie je niet zo terug in de dagelijkse statistieken, maar je ziet het wel in de spreekkamer.

Tegelijkertijd vormen die verhalen ook een belangrijk signaal: veel mensen hebben misschien niet zulke ernstige klachten, maar voor een deel van de samenleving is dit echt een zwaar virus, waar ze moeilijk of zelfs niet van afkomen.

Het is belangrijk dat we nu met z'n allen achter het coronabeleid gaan staan. Hou vol! Dat klinkt als een hartenkreet en dat is het ook."

Marije Veenstra is gezondheidszorgpsycholoog in verpleeghuis Gooiers Erf in Hilversum. We spraken haar begin april.

"In het voorjaar is ons verpleeghuis gespaard gebleven van corona. Dat is nu jammer genoeg niet meer zo. Sinds een paar weken is er ook corona bij ons. Half augustus werd de eerste besmetting ontdekt en ging het gehele verpleeghuis meteen in quarantaine.

We zijn nu een paar weken verder en de meeste afdelingen zijn gelukkig virusvrij en weer geopend voor bezoek. Het was zeker in het begin snel schakelen om te kijken hoe verspreiding binnen het verpleeghuis kon worden voorkomen.

En ook hoe we de quarantaine van de bewoners zo prettig en vrijwillig mogelijk konden laten verlopen. Zeker voor degenen die niet snappen wat er aan de hand is.

Het zijn pittige werkdagen op de afdelingen met covid-patiënten. Toch lijkt het beloop tot nu toe minder ernstig dan de verhalen die in april rondgingen over verpleeghuizen. Gelukkig is inmiddels alweer een aantal bewoners opgeknapt en is een deel van de positief geteste bewoners niet eens ziek geweest.

Bewoners die positief getest zijn moeten in quarantaine, dat kan heftig zijn voor ze. Ze moeten dan op hun kamer blijven, dat is voor mensen met dementie gemakkelijker gezegd dan gedaan. Sommigen vergeten de quarantaine, anderen zeggen dat ze helemaal niet ziek zijn. Daarom herhalen we vaak de uitleg en bieden we ze veel geruststelling. Ook proberen we wat afleiding te geven door posters op de deur of muziek.

In deze moeilijke periode heb ik het gevoel dat ik vanuit mijn vak echt iets kan bijdragen. Ik heb lange dagen gemaakt en weekenddiensten gedraaid, alles om eraan bij te dragen dat quarantaine zo prettig mogelijk voor bewoners zou zijn. Ik ga bij besmette bewoners langs in om met ze te praten en een luisterend oor te bieden. Ook pols ik hoe het gaat met medewerkers, want ook voor hen is deze situatie heftig. We doen dit allemaal samen."

Heiman Wertheim is arts-microbioloog in het Radboud UMC Nijmegen. We spraken hem in maart en april.

"Een groot verschil met het voorjaar is dat mensen meer wantrouwend zijn geworden of het er wel veilig aan toegaat in ziekenhuizen. Er is veel geroep vanaf de zijlijn waar mensen in meegaan. Zowel aan de kant van 'alles is een hoax' tot 'alles moet dicht en iedereen moet een mondkapje op'. Ik zie op sociale media veel de vraag: 'Waarom zijn er geen mondkapjes in de ziekenhuizen? Dat is onveilig.' Maar dat is niet juist. De ziekenhuizen zijn zeer veilig. Er wordt zoveel mogelijk digitaal gedaan, er is een goed testbeleid voor medewerkers en patiënten er is een controle bij de ingang.

Alles wat we in de eerste golf hebben gedaan op dit gebied heeft goed gewerkt, waarom moeten mensen bij de tweede golf dan dit opeens roepen? Zulke berichten kunnen een onveilig gevoel geven, waardoor mensen de zorg gaan mijden. Dat is juist onveilig.

In het ziekenhuis is nu meer rust dan in het voorjaar. We zijn voorbereid en hebben geleerd van de vorige golf. Het belangrijkste is dat we genoeg plek overhouden voor de reguliere zorg, zodat wij ook een gebroken teen en patiënt met kanker kunnen blijven behandelen.

Ook verwachten we ten opzichte van de golf minder beddendruk op de IC. Dit komt onder meer doordat relatief meer jonge mensen besmet raken en doordat we meer kennis hebben van corona en de ziekte beter kunnen behandelen.

Toch geeft het een grote druk op de totale zorg en merk je al dat er weer meer kwetsbaren en ouderen besmet raken. Wij als burger moeten meer gaan doen en verantwoordelijkheid nemen. Ik heb ook mijn ouders al sinds maart niet omhelsd. Ik zorg dat ik dat intieme contact op een andere manier kan ervaren. We zijn een goed opgeleid land: dan moeten we toch met elkaar gehoor kunnen geven aan de maatregelen."