'Bemoeizuchtige doula's frustreren geboortezorg'

• Silvia Geurts, Eva Hofman, Katarina Schul

Ze zijn steeds vaker aanwezig bij bevallingen: doula's, een soort bevallings- en zwangerschapscoaches. Extra aandacht bij een bevalling is soms fijn voor de aanstaande ouders, maar zorgverleners zijn gefrustreerd. Doula's bemoeien zich soms namelijk ook met de medische kant van de bevalling, terwijl ze dat helemaal niet mogen omdat ze niet medisch zijn opgeleid.

Dat zeggen tientallen Nederlandse verloskundigen en gynaecologen tegen Nieuwsuur en NRC, en wordt herkend door de beroepsorganisaties voor verloskundigen en gynaecologen. Dat doula's zich ook bemoeien met het medische proces komt volgens verloskundigen de zorgverlening niet ten goede, blijkt uit een rondvraag langs 111 verloskundigenpraktijken.

Geen infuus

Een doula is een coach die vrouwen emotioneel ondersteunt voor, tijdens en na de bevalling. Maar uit de rondvraag blijkt dat doula's hun grenzen overschrijden. Sommige doula's proberen de gang naar het ziekenhuis tegen te houden als de thuisbevalling niet goed gaat, of trekken de beslissing van verloskundige of gynaecoloog voor een medische ingreep in twijfel.

Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties. Zo zegt een anonieme verloskundige: "De vrouw gaf vooraf aan geen hormonen toegediend te willen krijgen. Maar er ontstond een medische noodzaak: de nageboorte kwam niet en de vrouw was hevig aan het bloeden. De ouders stemden toe, maar de doula verzette zich. Want het kwam niet overeen met het geboorteplan."

In het ziekenhuis kan er frictie ontstaan tussen de doula en medisch personeel. "Ik kreeg meteen een geboorteplan overhandigd", vertelt een anonieme gynaecoloog. "Daar stond in dat ik geen inwendig onderzoek mocht doen, geen infuus mocht inbrengen en de vrouw geen pijnstilling mocht aanbieden. Alle communicatie moest uitsluitend via de doula verlopen. Ik werd volledig buitenspel gezet."

Onverdeelde aandacht

De vraag naar doula's groeit en daarmee ook het aantal doula's. Hoeveel er precies zijn is onduidelijk, want het is een vrij beroep. Inmiddels zijn er in Nederland 300 gediplomeerde doula's. Zelf vinden ze dat ze een belangrijke functie vervullen. De geboortezorg zou steken laten vallen, door tekorten in de zorg en het krimpende aantal ziekenhuizen met een afdeling verloskunde.

Door tijdgebrek zouden verloskundigen te weinig onverdeelde aandacht hebben voor de bevallende vrouw. Die continue begeleiding geeft de doula wel, al mag het wat kosten. Een basispakket met begeleiding vooraf, tijdens en na de bevalling kost tussen de 700 en 1500 euro. Dit wordt niet vergoed.

Volgens Dora Kroon, oprichter van de eerste Nederlandse opleiding tot doula, is een doula er alleen voor emotionele ondersteuning, vooral in de communicatie. "Artsen onder elkaar communiceren wel, maar je kunt niet op dezelfde manier tegen de vrouw praten. Dat zijn twee verschillende talen."

Kroon benadrukt dat doula's zich niet mogen begeven op medisch terrein. "Doula's worden niet getraind op verloskundige activiteiten of ingrepen. Ze kunnen denken: 'nou, dit had toch wel even anders gekund', maar je hebt geen enkele bevoegdheid. De emotionele ondersteuning van de vrouw is het enige wat telt."

Doula overbodig?

Verloskundigen willen zelf meer tijd om emotionele steun en continue begeleiding te bieden. Een doula wordt dan overbodig. Carola Groenen van de beroepsvereniging van verloskundigen: "Met de opkomst van de doula zien we dat de vrouw iemand naast zich wil van het begin tot het einde van de bevalling. Dat signaal moeten we oppakken en deze zorg moeten we beschikbaar stellen voor alle zwangeren in Nederland."