TikTok is stap verder met ‘ja’ van Trump, maar nog niet buiten gevaar

• Nando Kasteleijn en Sjoerd den Daas

  redacteur Tech en correspondent China

Vrijdag leken de laatste dagen van TikTok in de Amerikaanse downloadwinkels geteld. Het pakte toch nog anders uit met een akkoord van president Trump. De partijen krijgen nu een week de tijd om alles af te ronden. Maar als ze dat niet lukt, zou TikTok alsnog een downloadverbod opgelegd kunnen krijgen.

De goedkeuring van Trump leverde ook een nieuw groot vraagteken op. Als onderdeel van het akkoord zou er door TikToks moederbedrijf ByteDance, Oracle en Walmart samen 5 miljard dollar zijn toegezegd voor een onderwijsfonds. De president heeft hier naar eigen zeggen met de top van de drie betrokken bedrijven over gesproken.

Trump zei dit weekend op een campagnebijeenkomst dat het doel van het onderwijsfonds is om Amerikanen te "onderwijzen over de echte geschiedenis van ons land". Volgens persbureau Bloomberg wil de president hiermee tegenwicht bieden aan een schoolproject van The New York Times, over het slavernijverleden van de VS.

Bronnen zeggen tegen de Financial Times dat de bedrijven niet van plan zijn een dergelijk onderwijsfonds op te zetten. De Britse zakenkrant concludeert dat de stap van Trump nog kan zorgen voor onrust, aangezien er nog geen officieel akkoord van de VS ligt.

Gedoe over eigenaarschap

Wat verder nu met name voor verwarring zorgt, is de vraag wie het uiteindelijk voor het zeggen het bij TikTok. Een bron verklaarde gisteren tegenover The Wall Street Journal dat de aandelen zo verdeeld zouden worden, dat 'TikTok Global' voor 53 procent in handen zou komen van Amerikaanse partijen. Na een beursgang zou dit vervolgens verder stijgen. Oracle sprak dit weekend daarnaast over een "onafhankelijk Amerikaans bedrijf".

Dit was tegen het zere been van het Chinese moederbedrijf ByteDance, dat in een verklaring heeft gezegd dat het nog altijd controle heeft over het nieuwe bedrijf. Inmiddels heeft Trump zich ook in de discussie gemengd. In een telefonisch interview met ochtendprogramma Fox & Friends zei hij dat China niks met het nieuwe bedrijf te maken zal hebben, "als dat wel zo is gaat de deal niet door".

Het voorstel van Oracle ligt sinds vorige week maandag op tafel. Dit was niet wat Trump voor ogen had, die had liever gezien dat de app werd verkocht. Microsoft leek lang de grootste kanshebber. Nieuwe exportregels uit China gooiden roet in het eten, waardoor een samenwerking met Oracle de beste optie bleek.

Volgens de Financial Times twijfelde de president afgelopen vrijdag nog of hij akkoord zou gaan met het voorstel. Een uitblijvend antwoord leidde ertoe dat het ministerie van Handel die dag bekendmaakte dat TikTok een downloadverbod zou krijgen, waarmee de onzekerheid nog verder toenam. Een dag later volgde alsnog groen licht van Trump. "Ik heb de deal mijn zegen gegeven. Als het ze lukt, is het goed, als het niet lukt is dat ook prima", zei hij tegen journalisten.

Wat vindt China?

Hoe Peking naar het huidige voorstel kijkt, is vooralsnog onduidelijk. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken wilde er vandaag in de dagelijkse persconferentie niet veel over kwijt. Woordvoerder Wang Wenbin voegde er wel aan toe dat China er bij de Amerikanen op aandringt "de principes van de markteconomie en eerlijke concurrentie" te respecteren.

Volgens Hu Xijin, hoofdredacteur van partijspreekbuis Global Times, is er weinig enthousiasme in de Chinese hoofdstad. "Peking zal geen toestemming geven voor de huidige deal tussen ByteDance, Oracle en Walmart", twittert hij. "De overeenkomst bedreigt de Chinese staatsveiligheid, belangen en waardigheid."