Wat gaat er gebeuren met TikTok in de VS? 'China laat z'n tanden zien'
Wat gaat er gebeuren met TikTok? De spanning over de toekomst van de populaire app in de VS neemt steeds verder toe, zeker nu ook China zich in het verkoopproces heeft gemengd.
Trump vindt de app een veiligheidsrisico zolang het onderdeel is van het Chinese bedrijf ByteDance; de gebruikersdata zou in handen kunnen komen van de regering in Peking. Het bedrijf spreekt dit tegen. Toch moet de app van de regering-Trump worden verkocht aan een Amerikaanse partij. Alleen dan kan TikTok in de VS actief blijven.
Komende week verlopen twee verkoopdeadlines: dinsdag een die door Trump is genoemd en zondag een die via een decreet is bekrachtigd door de president. Welke geldt is onduidelijk. De verwachting is dat TikTok de verkoopdeadlines niet gaat halen en Trump wil geen uitstel geven.
Eerste met succes in het westen
Het is de eerste socialemedia-app uit China met groot succes in het westen. In Nederland telt de app - waarop gebruikers dansjes of andere acts delen in korte filmpjes - zo'n 3,5 miljoen gebruikers. In Amerika 100 miljoen.
ByteDance wil de app eigenlijk helemaal niet verkopen, maar denkt dat het geen keuze heeft. Er zijn twee potentiële kopers: Microsoft samen met supermarktketen Walmart en Oracle in samenwerking met investeerders.
Dat er nu zoveel onzekerheid is, komt doordat China zich op het laatste moment in het proces heeft gemengd. Een deal leek eind augustus een kwestie van dagen, maar toen besloot de regering in Peking om de exportregels voor technologie aan te passen. Hierdoor moet TikTok toestemming vragen voor een verkoop, omdat het algoritme van de app is bestempeld als 'gevoelig'. De vraag is of het bedrijf die toestemming krijgt: China zou liever hebben dat de app in de VS wordt gesloten, dan dat een verkoop doorgaat.
China laat stevig z'n tanden zien. En dat begrijp ik ook wel.
"Ik had deze stap niet verwacht, maar het past wel bij China", zegt China-expert Frans-Paul van der Putten van Instituut Clingendael. "Het land is al een paar jaar bezig met het aanscherpen van de exportcontroleregels. Daarbij spiegelt China de Amerikaanse aanpak. Dit soort regels zaten er dus aan te komen."
China laat stevig z'n tanden zien, zegt Julia Krauwer, sectorspecialist technologie bij ABN Amro. "En dat begrijp ik ook wel. Het heeft keihard ingezet op kunstmatige intelligentie de afgelopen jaren en op de onderliggende algoritmes en modellen. In die context van de ophanden zijnde verkoop is hun positie dus niet raar."
De kans dat TikTok in de VS verdwijnt, leidde in augustus al tot onrust onder gebruikers. TikTokker Sara Dol (2,5 miljoen volgers) reageerde toen bij de NOS op dat nieuws:
De grote vraag die nu boven de markt hangt is of een potentiële koper bij een deal het algoritme ook in handen krijgt. Volgens bronnen van persbureau Reuters zijn er vier opties: TikTok kopen zonder algoritme, toestemming vragen aan China, het algoritme licenseren van ByteDance en de VS vragen om een transitieperiode. Al deze opties hebben nadelen.
"De betrokken bedrijven zijn volledig afhankelijk geworden van de politieke dynamiek tussen de VS en China", zegt Van der Putten. Volgens hem laat China met de stap zien dat het klaar is met Trumps retoriek. "Het belang van China is de eigen achterban. Het wil niet de weerloze speelbal van de Amerikaanse regering lijken."
"De onderhandelingen zijn nu veel ingewikkelder", ziet Jian Lin, die aan de Rijksuniversiteit Groningen onderzoek doet naar onder meer TikTok. "Ik vermoed dat China niet wil dat de overname doorgaat zoals de VS het nu voor zich ziet."
Geen ban in Europa
De onrust rond de app in de VS, roept ook de vraag op wat er in Europa gaat gebeuren. Europa kijkt altijd kritisch naar hoe wordt omgegaan met de privacy van gebruikers. Privacywaakhonden in verschillende EU-lidstaten, waaronder Nederland, doen inmiddels onderzoek naar TikTok.
Eurocommissaris Thierry Breton zei begin deze maand dat de regering van Trump terecht controle wil houden over Amerikaanse gebruikersdata. Hetzelfde geldt voor Europa, zei hij. Iets wat gaat gebeuren, want TikTok heeft de bouw van een datacenter in Ierland aangekondigd. Een app verbannen? Dat wil de Eurocommissaris niet.
