Vijf tropische stormen tegelijk boven de Atlantische Oceaan, hoe kan dat?
Paulette, Rene, Sally, Teddy en Vicky. Niet de hoofdpersonen uit een nieuwe serie, maar de namen van vijf tropische stormen boven de Atlantische Oceaan. Dat is bijzonder: de laatste keer dat het er zoveel tegelijk waren, is bijna veertig jaar geleden.
Orkaan Sally komt momenteel tergend langzaam aan land in de Golf van Mexico bij Alabama en Florida. Het noodweer veroorzaakt er grote overlast: 150.000 huizen zitten zonder stroom en autoriteiten waarschuwen voor overstromingen.
Sally zal niet de laatste storm zijn. Het Amerikaanse weerbureau NOAA had voor het begin van het orkaanseizoen (van juni tot november) voorspeld dat het een onstuimig jaar zou worden. Er zijn nu zelfs zoveel stormen dat de kans groot is dat het weerbureau dit jaar voortijdig door de lijst met namen heen is.
Gemiddeld komen er in een seizoen twaalf tropische stormen voorbij boven de Atlantische Oceaan. Van die twaalf zijn er normaal zo'n acht orkanen en daarvan zijn er weer drie zware, verwoestende orkanen. Dit jaar zijn er al twintig tropische stormen. Hoe kan het dat het er opeens zoveel zijn?
Volgens orkaandeskundige Rein Haarsma van het KNMI zijn er een paar verklaringen, maar de belangrijkste is het klimatologische fenomeen La Niña. Door dat natuurverschijnsel is het boven een deel van de Stille Oceaan rond de evenaar wat minder warm. Dat heeft een effect op de wind boven de Atlantische Oceaan. Daar waait het op grote hoogte wat minder hard en daardoor worden de tropische stormen minder snel in de kiem gesmoord.
Campingbrandertje
"Je moet je voorstellen, je zit met je campingbrandertje ergens op de camping en het waait hard. Dan worden die vlammetjes uitgeblazen", verduidelijkt Haarsma in het NOS Radio 1 Journaal. "Zoiets doen de winden op grote hoogte ook met tropische stormen. Maar door La Niña worden die winden minder, waardoor de orkanen zich beter kunnen ontwikkelen."
Klimaatverandering speelt niet per se een rol als het om het aantal orkanen gaat, legt Haarsma uit. "We verwachten niet dat er door klimaatverandering meer orkanen komen. Dat klinkt een beetje vreemd, want orkanen halen hun energie uit de warmte van het zeewater. Je zou dus verwachten dat er meer komen."
Er is echter nog iets aan de hand. In de tropen warmt de temperatuur hoger in de lucht nog harder op dan aan het aardoppervlak, wat weer betekent dat de atmosfeer stabieler wordt. Gevolg is dat er minder orkanen ontstaan. "Maar áls ze er zijn, worden ze wel sterker."
Natuurlijke schommelingen
Dat er nu zoveel stormen tegelijk zijn, is het gevolg van natuurlijke schommelingen, zegt Haarsma. Klimaatmodellen laten geen toename van het aantal stormen zien en waarnemingen over een langere periode van meerdere jaren bevestigen dat beeld. Het aantal orkanen verschilt van jaar tot jaar, door verschillende oorzaken. "Het heeft te maken met of er wel, of geen sterk La Niña-effect is, maar ook met de Afrikaanse moesson en met de zeewatertemperatuur. Daar zitten ook grote schommelingen in."
Voor dit stormseizoen is intussen nog één naam over: Wilfred. Bij nog meer stormen moet het weerbureau terugvallen op letters uit het Griekse alfabet.
