Om zeldzame vogelsoorten te beschermen tegen jagende katten, moet de rechter duidelijk maken dat katten buiten niet mogen loslopen. Dat vinden ecoloog Chris Smit en jurist Arie Trouwborst. Zij pleiten voor een proefproces tegen huiskatten en hun baasjes.
"Waarom moet de hond wel aangelijnd zijn en de kat niet? De kat is veel gevaarlijker voor beschermde vogels en reptielen", zegt Smit. "Onze gezellige huiskatten vangen jaarlijks tussen de 17 en 200 miljoen vogels. En daar zitten ook veel zeldzame en beschermde dieren bij."
Zelfs bij de laagste inschatting worden 32 vogels per minuut gedood, rekent Smit voor. "Laat de rechter zich daar maar eens over uitspreken."
Afschieten?
Andere maatregelen tegen jagende katten zijn omstreden. Afschieten kan helpen tegen de verwilderde kat, maar dat mag bij uitzondering alleen in Friesland en Utrecht.
Om toch iets aan het probleem te doen bedacht de Stichting Zwerfkatten Nederland een uniek plan. Met hun mobiele operatiebus rijden ze boerderijen en vakantieparken af om daar zwerfkatten te vangen en te steriliseren. Vaak tientallen per boerderij.
In de bus worden de katten door een dierenarts ter plekke gesteriliseerd:
In het najaar gaat de stichting op Texel alle verwilderde katten proberen te vangen en steriliseren. De beesten gaan daarna mee naar het vasteland om daar eventueel een plekje te krijgen op een boerderij, zo is de bedoeling.
"We hebben er al honderden, zo niet duizenden geholpen", zegt voorzitter Carien Radstake. "En dat is nodig ook. Er zijn in Nederland tussen de 132.000 en 1,2 miljoen zwerfkatten. En die grijpen veel beschermde weidevogels."
Dat wordt beaamd door de Groningse boer Freek Nieuwenhuis. Hij werkte mee aan een onderzoek van de Universiteit Groningen. Daarbij werden katten gezenderd en bij nesten van weidevogels werden cameravallen geplaatst. Conclusie: in 2018 werd zo'n 35 procent van de weidevogelkuikens door katten gegrepen. "Ik dacht dat steenmarters en vossen de grote boosdoeners waren. Maar het zijn onze eigen knuffeldieren. Die kat blijkt een wolf in schaapskleren."
Hij is enthousiast over het initiatief van de Stichting Zwerfkatten Nederland. "We kunnen natuurlijk niet lukraak die katten afschieten. Het kan zomaar de kat van de buren zijn."
Politiebewaking
Ecoloog Smit en jurist Trouwborst hebben hun hoop vooral op wetgeving gevestigd. Die is glashelder, zegt Trouwborst. Huiskatten zijn de allerschadelijkste exoten, die niet in de natuur horen. "Het Europees natuurbeschermingsrecht is onverbiddelijk: de kat mag buiten niet loslopen." Trouwborst publiceerde zijn conclusies in november vorig jaar. Hij kreeg vanwege alle bedreigingen meteen politiebewaking.
De Tweede Kamer en minister Carola Schouten van Natuur willen geen 'straatverbod' voor katten. De politiek wil haar handen er overduidelijk niet aan branden, zegt Trouwborst. "Dat het zo lastig zou zijn om er met politici een serieus gesprek over te hebben zagen we niet aankomen." Hij en Smit geven een proefproces tegen de loslopende huiskat, maar vooral hun baasjes, een grotere kans van slagen.
Inmiddels heeft D66 Kamervragen gesteld aan minister Schouten en Justitieminister Ferd Grapperhaus. De partij wil weten met welke maatregelen Nederland zal komen in navolging van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn.
