EU hoopt dreigend grondstoffentekort voor energietransitie af te wenden
Er zijn steeds meer bijzondere grondstoffen nodig voor bijvoorbeeld elektrische auto's, windmolens en elektronica. De Europese Unie maakt zich ernstig zorgen over de afhankelijkheid hiervoor van andere landen, want het kan de energietransitie in gevaar brengen. Daarom heeft de Europese Commissie vandaag een zogenoemde grondstoffenstrategie bekendgemaakt.
Vicevoorzitter Maros Sefcovic van de Europese Commissie stelt dat Europa in 2030 alleen al voor accu's in elektrische auto's en energieopslag achttien keer meer lithium nodig heeft dan nu en in 2050 zelfs zestig keer. "We kunnen ons niet veroorloven onze huidige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te moeten inruilen voor afhankelijkheid van schaarse grondstoffen als lithium", zei Sefcovic.
Met de nieuwe strategie hoopt de EU de aanvoer van grondstoffen en bijzondere aardmetalen veilig te stellen, en de afhankelijkheid van landen als China, Chili en Zuidelijk Afrika te verminderen. Om de klimaatdoelen voor 2050 te halen, heeft de EU naast lithium ook vijftien keer zoveel kobalt nodig, en mogelijk tien keer zoveel aardmetalen voor magneten die worden gebruikt in bijvoorbeeld digitale technologie en windmolens.
Lessen coronacrisis
"We moeten onze aanpak drastisch veranderen", zei Sefcovic. De EU wil vooral minder afhankelijk worden van landen waar minder vrijheid, sociale zekerheid en strikte milieuwetgeving is en meer armoede. De ernst van de problematiek houdt de Europese Commissie al enkele jaren bezig, maar werd door de coronacrisis in een klap nog duidelijker.
"Alsof deze uitdaging nog niet genoeg was", staat in de strategie, "heeft de covid-19-crisis onthuld hoe snel en hoe diep mondiale toeleveringsketens kunnen worden verstoord." Een van de lessen die de crisis de EU heeft geleerd is dat die afhankelijkheid van andere landen snel moet worden aangepakt.
In het document staat ook een lijst met alle materialen. De EU wil de import veiligstellen door ook contracten met andere landen aan te gaan. Daarnaast moet de groeiende vraag naar hulpbronnen worden aangepakt door lidstaten en fabrikanten aan te sporen minder materialen te gebruiken en meer te recyclen. Ook wil de EU dat binnen de eigen grenzen beter wordt gekeken naar beschikbaarheid van de grondstoffen.
Europees antwoord op Tesla
Vorige week werd bekend dat het aantal verkochte elektrische auto's in de EU flink groeit. Er komen steeds meer modellen op de markt. Zo is vandaag in Nederland de eerste Volkswagen ID3 geleverd. Volgens sommige kenners is dit het langverwachte Europese antwoord op Tesla. Maar ook komen er goedkopere modellen bij. Dit stuwt de vraag naar grondstoffen steeds verder op.
Auke Hoekstra van de Technische Universiteit Eindhoven vermoedt dat elektrische auto's over ongeveer vier jaar minder kosten dan gewone benzineauto's. Vanaf 2030 worden volgens hem waarschijnlijk alleen nog maar elektrische auto's verkocht. "Dat is mijn verwachting als onderzoeker en dat betekent dat de vraag naar grondstoffen heel snel zal gaan toenemen."
Veel grondstoffen worden eerst ingekocht door China, bijvoorbeeld van Afrikaanse landen, om er daarna halffabricaten van te maken en door te verkopen aan Europa. Om de afhankelijkheid van China te verminderen vindt Hoekstra dat de EU zelf directe inkoopcontracten moet aangaan met Afrikaanse landen. "Dat geeft ons ook het voordeel dat we ons zegje kunnen doen om de winning duurzamer te maken."