'Versterking huizen Groningen gaat in dit tempo nog 20 jaar duren'

De versterking van onveilige huizen in het Groningse aardbevingsgebied gaat nog steeds te langzaam. In het huidige tempo duurt het nog 20 jaar voordat alle Groningers even veilig wonen als de rest van Nederland, stelt de toezichthouder op mijnbouw SodM in een evaluatie.

Naar schatting moeten 26.000 huizen mogelijk worden versterkt, tot op heden is dat bij ruim duizend huizen gebeurd. Vorig jaar werden in totaal 300 adressen versterkt. Daarmee loopt de uitvoering fors achter en ook dit jaar is het tempo weer te laag, constateert de toezichthouder.

Behoefte aan compensatie vertraagt versterking

Om verdere maatschappelijke ontwrichting te voorkomen en het vertrouwen van Groningers in de overheid terug te winnen, is het nodig dat de huizen sneller worden versterkt, vindt de toezichthouder. In de tweede helft van 2019 leek het beter te gaan, maar inmiddels gaat het weer trager. Ingezette plannen om te versnellen komen veel langzamer op gang dan de bedoeling was.

Het SodM constateert dat verschillende belangen door elkaar heen lopen, waardoor het niet meer opschiet. Bewoners en lokale bestuurders willen compensatie van leed en niet-nagekomen beloften. Daarbij wordt vastgehouden aan inmiddels verouderde inzichten.

Het is op zich terecht dat de regio compensatie vraagt, vindt het SodM, maar het verlamt de gesprekken over versterkingen van panden die het meest onveilig zijn. "Een deel van de bewoners is bang om na jaren lang wachten op de overheid, met angst, stress en soms met ziekte als gevolg, met lege handen achter te blijven."

Ministers moeten kiezen voor crisisaanpak

Eén van de grootste problemen is volgens het SodM dat er geen duidelijke coördinatie van de versterking van de huizen is. Dat komt omdat de rolverdeling tussen de Nationaal Coördinator Groningen en bestuurders van de aardbevingsgemeenten onduidelijk is.

De toezichthouder adviseert de verantwoordelijk ministers Wiebes en Ollongren om alsnog voor een crisisaanpak te kiezen en zo meer tempo af te dwingen met het versterken van huizen. Andere belangen, zoals compensatie, moet ook geregeld worden, maar in een los traject zodat het niet ten koste gaat van de versterking. De Nationaal Coördinator moet het mandaat krijgen om daarin de regie te nemen.

Het Groninger Gasberaad, dat de belangen van gedupeerde Groningers behartigt, deelt de analyse van de toezichthouder dat het ontbreekt aan duidelijk regie en coördinatie. Maar secretaris Susan Top ziet niets in het scheiden van het versterken van huizen en compensatie voor slachtoffers. "Bewoners hebben juist behoefte aan een integrale oplossing (schade en versterken), te verkrijgen aan een loket. Het feit dat dat kennelijk lastig is te organiseren, is geen excuus om het dan maar niet te doen."

Als alles volgens plan van het kabinet verloopt, stopt de gaswinning in Groningen in 2022. De gaswinning is al flink teruggeschroefd. Desondanks zijn er nog steeds aardbevingen in het gebied, zoals afgelopen maandag nog in Roodeschool met een kracht van 1,9. De toezichthouder verwacht dat het aantal aardbevingen op den duur afneemt, evenals de kans op zwaardere aardbevingen. Daarmee wordt het veiliger in Groningen, stelt het SodM, maar versterking van huizen blijft nog steeds nodig.