Toenadering VAE 'geweldig voor Netanyahu', maar 'dolksteek voor Palestijnen'
Als een donderslag bij heldere hemel presenteerden Israël en de Verenigde Arabische Emiraten gisteren een 'normaliseringsakkoord'. Een historische stap voorwaarts, claimen de twee landen. Experts hebben daar zo hun twijfels bij en zowel Palestijnen als joodse kolonisten zijn woest over het plan.
Wat is er afgesproken?
Israël en de Emiraten willen elkaar in feite als normale partners gaan behandelen. In de voorlopige verklaring staat dat beide landen zich openstellen voor allerlei vormen van samenwerking. Er wordt gesproken over directe vluchten, toerisme, het openen van ambassades en economische investeringen.
Qua technologie en veiligheid wordt de bestaande samenwerking opgeschroefd. Achter de schermen werkten de twee landen al langer samen op het gebied van inlichtingen en defensie.
Het meest beladen onderdeel van de toenadering is de voorgenomen annexatie van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. Israël schort het plan op om een derde van dit gebied te annexeren. Tenminste, zo presenteerde de Amerikaanse president Trump het voorlopige akkoord, dat in samenwerking met de VS is gesloten.
Wat maakt het akkoord verwarrend?
De Israëlische premier Netanyahu zei gisteravond dat zijn annexatieplan nog niet van tafel is. "Je ziet dat het aan beide kanten dus verschillend wordt uitgelegd", zegt Midden-Oostenexpert Carolien Roelants. "De Emiraten leggen het zo aan de bevolking uit: wij hebben Israël gedwongen om niet te annexeren. Terwijl Netanyahu zegt: we krijgen normalisering en die annexatie is nog niet van de baan."
Deze botsende interpretaties temperen Roelants' verwachtingen van het akkoord. Het is voor haar sowieso te vroeg om te stellen dat het historisch is, want is nog maar een principe-akkoord. "De VAE hebben gezegd dat ze het eens zijn met een routekaart voor normalisering, maar we weten nog niet hoe het verder loopt."
Israël-correspondent Ankie Rechess denkt dat het omstreden annexatieplan definitief niet doorgaat. "De omliggende landen zouden het niet pikken als hij het toch doet."
In deze video laten we zien wat er de laatste decennia op de Westelijke Jordaanoever is gebeurd en wat er nu allemaal speelt in het gebied:
Waarom doen de VAE en Israël dit?
Economie en strategie spelen een grote rol aan de kant van de Verenigde Arabische Emiraten. "Voor dat land is Israël een toegangspoort tot de Verenigde Staten en daar is het economisch erg in geïnteresseerd", zegt Rechess. Op militair vlak werken de VS, Israël, de VAE en andere overwegend soennitische landen in de regio samen tegen de regionale grootmacht Iran en zijn sjiitische bondgenoten.
"Kroonprins Mohammed bin Zayed al Nahyan van Abu Dhabi, de facto de sterke man van de Emiraten, is een autocraat met enorme ambitie", legt Roelants uit. Het land met krap 10 miljoen inwoners, waarvan bijna 90 procent uit het buitenland afkomstig is, lanceerde onlangs bijvoorbeeld een ruimtesonde naar Mars. "De kroonprins wil een gooi doen naar het leiderschap van de Arabische wereld. Hij beschouwt de VAE niet als een klein land, maar als een regionale mogendheid."
Netanyahu kan op zijn beurt elk succes nu heel goed gebruiken. Hij is verwikkeld in diverse corruptiezaken, een coronacrisis en een politieke crisis. "Bijna iedere avond zijn er demonstraties in het hele land tegen de regering-Netanyahu", zegt correspondent Rechess. "Maar nu is hij zelfs door de oppositiepartijen en zijn grootste vijanden gefeliciteerd met deze historische slag."
Je kunt je afvragen hoeveel de Verenigde Arabische Emiraten opschieten met dit akkoord.
Roelants: "Normalisatie is voor Israël en Netanyahu een grote stap voorwaarts. De premier heeft in het verleden enorm zijn best gedaan de verhouding met Arabische landen te normaliseren." In de Arabische wereld hebben alleen Egypte en Jordanië diplomatieke banden met Israël. "Je kunt je afvragen hoeveel de Emiraten opschieten met dit akkoord. Want ze hadden al een samenwerking met de Israëliërs."
Wie zijn de verliezers?
Palestijnse organisaties zijn woedend over de toenadering. Hamas noemt het een dolkstoot in de rug en een "beloning voor Israëls misdaden tijdens de bezetting". Rechess: "De Palestijnen voelen zich totaal aan de kant gezet. Vroeger was het de kreet: eerst een Palestijnse staat en dan mogelijk normalisering. Maar dit blijkt voor veel omliggende landen geen punt meer en gaat het vooral om economische overwegingen."
Ook joodse kolonisten in de bezette Palestijnse gebieden zijn boos over de toenadering. En deze groep vormt een belangrijk deel van de achterban van Netanyahu. "De kolonisten zijn razend, want hen is drie verkiezingen op een rij beloofd dat annexatie zou plaatsvinden", zegt Rechess.
Het overgrote deel van de Israëlische bevolking is volgens haar blij met de normalisering. "Maar of het Netanyahu's hachje zal redden als het tot nieuwe verkiezingen komt, dat is de grote vraag."
