Technische gebreken, duur onderhoud: veel landen houden NH90 aan de grond

Na het ongeluk met een defensiehelikopter bij Aruba, houdt Defensie het betreffende type, NH90, voorlopig aan de grond. Eerst moet worden uitgezocht wat het neerstorten van de helikopter in zee heeft veroorzaakt, waarbij twee bemanningsleden omkwamen. Hier is nog niets over bekend.

Hoewel er niet eerder toestellen van dit type zijn neergestort, hebben meerdere landen de vloot al geruime tijd aan de grond staan wegens een hele reeks problemen. Defensie heeft twintig van deze toestellen in gebruik.

Al vanaf het eerste moment waren er problemen. Nederland was een van de Europese landen die rond de eeuwwisseling besloten tot de aanschaf van de NH90, een maritieme gevechts- en transporthelikopter.

De oplevering werd opgeschort nadat problemen met corrosie en slijtage werden geconstateerd, evenals constructiefouten. Ook werd de prijs veel hoger dan aanvankelijk was verwacht. In 1999 was de raming nog zo'n 30 miljoen euro per toestel, 15 jaar later was de aanschafprijs per toestel gestegen tot 50 miljoen.

Ontwerpfouten

Eind 2007 werd de eerste NH90 aan Nederland geleverd, in februari 2013 volgden er acht. Na aanschaf bleek het toestel sneller te slijten en meer te roesten dan verwacht, onder meer doordat het toestel niet tegen zeezout kon. Bij NH90-helikopters die zeemissies uitvoerden, waaronder die rond de Caribische eilanden, werd tijdens onderhoudsinspecties wijdverbreide corrosie gevonden, schrijft het Nationaal Ruimte- en Luchvaartlaboratorium in 2015 in een rapport.

Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM) erkent dat er corrosieproblemen waren, maar: "Na de introductie van de NH90 zijn er geen problemen meer geweest. Het is een probleemloos toestel qua grote incidenten", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal.

De piloten klaagden over het harde geluid van het toestel. Vanwege het risico op gehoorschade, mocht daarna nog maar maximaal een uur worden gevlogen, besloot Defensie. Omdat de NH90's vaak wegens inspecties en onderhoud voor langere tijd niet bruikbaar waren, kon er ook niet worden getraind. Zo kwamen piloten niet aan hun verplichte vlieg- en oefenuren.

Dit waren geen kinderziektes, verklaarde de toenmalige minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert, maar fouten in het ontwerp, de productie en de instructies voor het onderhoud. Dat maakte dat de helikopter gekscherend "de Fyra van de luchtmacht" werd genoemd, verwijzend naar het debacle met de Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda.

De genoemde mankementen komen niet alleen voor bij Nederlandse toestellen. In een aantal andere landen is het reden om de helikopters niet of minder te laten vliegen.

België besloot afgelopen maand de vier NH90-transporthelikopters nog slechts beperkt in te zetten. Hoge onderhoudskosten, gebrekkige industriële ondersteuning en beperkte operationele inzetbaarheid werden als reden gegeven. "Ze zijn zo vaak stuk dat Defensie niet voldoende personeel meer heeft om ze constant te herstellen. Een uur met een NH90-helikopter vliegen kost zo'n 12.000 euro", schrijft de VRT. De problemen betreffen vooral de TTH-helikopter, de transportversie van de NH90.

Kortsluiting

Vorig jaar maakte het Duitse ministerie van Defensie bekend geen vluchten met de nieuwe NH90 Sea Lion-helikopter uit te voeren, omdat die niet aan de veiligheids- en kwaliteitseisen voldeed: "Vanwege de ontoereikende en onvolledige technische documentatie is het op dit moment onmogelijk om de verantwoordelijkheid op te nemen voor de vluchtoperaties door de mannen en vrouwen van de marine."

Vier jaar eerder kon de Duitse vloot NH90's ook niet uitvliegen. Er waren toen technische verbeteringen nodig nadat bleek dat de blusinstallatie kortsluiting in de motor kon veroorzaken.

Peperduur onderhoud

In Noorwegen leidde de aanschaf van de NH90's tot een parlementair onderzoek, toen bekend werd dat de toestellen, die in 2001 al waren besteld, tot 2025 niet operationeel zouden zijn. De helikopters die het leger al wel had, waren zo goed als onbruikbaar wegens de enorme onderhoudskosten en een groot tekort aan reserveonderdelen. Ook in Zweden ontstond ophef om de hoge kosten en het feit dat de helikopters nauwelijks ingezet konden worden.

Vorig jaar zomer besloot ook de Australische defensie de hele vloot aan de grond te houden. Aanleiding was een voorzorgslanding van een gezagvoerder, die trillingen in de staartrotor voelde. Nieuw-Zeeland maakte onlangs bekend dat de toestellen een upgrade nodig hebben, een investering van 21 miljoen Nieuw-Zeelandse dollar (12 miljoen euro).