Het verzet tegen de manier waarop het herstelfonds van de Europese Commissie wordt gefinancierd komt niet alleen van de zogenoemde zuinige landen (Nederland, Oostenrijk, Denemarken en Zweden), maar ook de Baltische Staten verzetten zich.
De Litouwse minister van Financiën Vilius Sapoka is niet tegen het principe van het herstelfonds, maar heeft moeite met de invulling. Volgens hem wordt er bij de verdeling van de 750 miljard euro niet goed gekeken naar wat landen nodig hebben. Hij wil niet in twijfel trekken dat landen als Italië en Spanje fors hebben geleden onder het coronavirus, maar ze krijgen nu wel heel veel geld uit de pot met geld, vindt hij.
"Je kan zeggen dat we in Litouwen niet veel last hebben gehad met tachtig mensen die zijn overleden. Maar het gaat om de economische schade." En die is in Litouwen groot. Het is een land met een open economie, een handelsnatie zoals de minister het zelf omschrijft en doordat alle handel stilviel kwetsbaar. "En dus heeft onze economie een forse dreun gehad."
Verkeerde cijfers
Maar de actuele economische situatie wordt niet meegenomen bij de verdeling van de miljarden. "Er wordt niet gekeken naar of je als land getroffen bent door de crisis. Ze nemen cijfers over werkloosheid en economische groei uit 2019 en dat zijn de goede jaren. Je moet juist naar actuele cijfers kijken."
Verder maakt het kleine Baltische land zich grote zorgen over de looptijd van het herstelfonds. Het mag allemaal niet te lang duren. En over de begroting die als onderpand moet fungeren, zodat de Europese Commissie geld kan lenen op de financiële markten, is de minister evenmin tevreden. "We worden gigantisch gekort, er gaat maar liefst 22 procent van de cohesiefondsen af." Maar niet alleen krijgt hij minder geld uit de pot die ooit in het leven is geroepen om armere landen te ondersteunen, ook de boeren krijgen minder geld.
Litouwen brengt dat morgen in tijdens de videovergadering van de premiers. Het staat tijdens die top niet alleen. Ook landen als Tsjechië en de andere Baltische Staten hebben kritiek.
Karel Lannoo van de Brusselse denktank CEPS snapt dat wel. "Maar je moet niet vergeten dat dit pakket heel snel in elkaar is gezet. Het is bijna een unieke prestatie als je bedenkt dat er normaal gesproken maanden over gedaan wordt."
Haast
Hij hoopt dat de leiders snel tot een besluit zullen komen. "Er is economisch gezien haast. Je kan wel zeggen dat er nog geen problemen zijn voor landen als Italië om geld te lenen op de kapitaalmarkten, maar elke dag dat het langer duurt, stijgt de rente op de schuld. De werkloosheid loopt op, dat is op den duur niet meer te houden."
Volgens de directeur van de denktank is het in ieders belang dat er snel een oplossing komt. Hij verwacht veel van de Duitse bondskanselier Merkel. Duitsland is vanaf 1 juli voorzitter van de Europese Unie. "Zij is de persoon die Europa is en uitstraalt. Als iemand het kan oplossen is het Angela Merkel."
