Virus blijft onder controle, 'wel echt een probleem' met aantal tests

Drie dagen achter elkaar steeg de bezetting op de Nederlandse intensive cares, om vandaag weer te dalen. Is dat een teken dat het coronavirus mogelijk weer opvlamt? Het korte antwoord is: nee.

Dat valt onder meer af te lezen op het 'dashboard coronavirus' dat het ministerie van Volksgezondheid heeft ontwikkeld. Dat dashboard houdt alle belangrijke indicatoren bij, zoals het aantal ziekenhuisopnames per dag en het aantal besmettingen. Slaan hier metertjes gevaarlijk uit, dan kan het kabinet eventueel ingrijpen door bijvoorbeeld versoepelingen terug te draaien.

Lichte stijging

Als het gaat om de IC's, concentreert het dashboard zich uitsluitend op het aantal nieuwe opnames. Dat kwam de afgelopen drie dagen uit op gemiddeld drie per dag. Dat is ruim onder de tien IC-opnames die alarmbellen zouden doen afgaan. Ook bij de andere indicatoren, zoals het inmiddels bekende reproductiegetal (het aantal mensen dat besmet wordt door een besmettelijk persoon), staan de seinen nog altijd op groen.

Dat het aantal IC-bedden met een covid-patiënt de voorbije dagen wel steeg, biedt volgens de kenners vooralsnog weinig reden tot zorg. Het ging daarbij telkens om een lichte stijging die verschillende oorzaken kan hebben, zoals een tijdelijk kleiner aantal mensen dat kan worden teruggeplaatst naar een 'gewone' verpleegafdeling.

Dat de bezetting licht kan stijgen is 'all in the game', zei Ernst Kuipers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding vanmiddag:

Dat betekent niet dat er helemaal geen zorgen bestaan over de huidige stand van zaken. Bijvoorbeeld over het relatief lage aantal mensen dat zich laat testen nu de GGD'en die mogelijkheid bieden voor iedereen met klachten. Volgens onderzoek van het RIVM ziet meer dan de helft van die doelgroep af van zo'n test, in veel gevallen omdat ze hun klachten niet in verband brengen met corona. Nu er eindelijk veel testcapaciteit beschikbaar is, wordt die zodoende niet benut.

"Dat is echt wel een probleem", stelt arts-microbioloog Marc Bonten van het UMC Utrecht. "Hierdoor loop je potentieel heel veel gevallen mis. En dat kan leiden tot extra verspreiding. Mogelijk moeten die tests nog laagdrempeliger, om de kans kleiner te maken dat besmettingen onder de radar blijven."

Contacten opsporen

Bedoeling van de sterk uitgebreide testcapaciteit is juist om nieuwe gevallen zo snel mogelijk te traceren. Blijken mensen bij de test positief, dan moeten zij in quarantaine en worden hun contacten zo veel mogelijk opgespoord en eveneens getest. Zo kan in theorie iedere lokale opleving snel worden uitgedoofd.

"Blijven besmette mensen echter buiten beeld, dan is er ook meer overdracht mogelijk", zegt Bonten. "Zeker nu minder mensen zich aan de maatregelen houden. Je ziet dat steeds sterker om je heen gebeuren. Dat is heel normaal menselijk gedrag, iedereen snakt weer naar een normaal leven. Maar het maakt de risico's natuurlijk wel groter."

Kansberekening

Hij verwacht niet dat dit leidt tot een grote opleving deze zomer al. "Het virus is er nog en het is niet veranderd. Maar ons gedrag doet dat in deze tijd van het jaar wel. Mensen zijn met name meer in de buitenlucht, waar een betere ventilatie is."

Bonten hoopt daarbij wel dat er niet al te veel risicobijeenkomsten zijn, zoals de grote anti-racismebijeenkomst op de Dam onlangs. "Zoals het zich nu laat aanzien, zijn daar weinig of geen nieuwe besmettingen uit voorgekomen. Maar dat zal waarschijnlijk anders worden er bij wijze van spreken twintig van dit soort potentiële spreading events zijn. Wat dat betreft is epidemiologie een simpele kwestie van kansberekening."