'Verschillend hanteren coronaregels leidt tot willekeur'

• Sophie Feenstra

  redacteur Binnenland

Elkaar toevallig tegenkomen in het park, of daar afspreken om even bij te praten. Het is het verschil tussen wel of geen boete van 390 euro. Georganiseerd afspreken is samenkomst en mag niet. Wanneer je elkaar toevallig treft en een praatje maakt is dat groepsvorming, dat mag wel. Mits je genoeg afstand houdt.

Maar de regels zijn lang niet voor iedereen duidelijk. Advocaat Justin Kötter staat 80 mensen bij die hun boete willen aanvechten.

Bijvoorbeeld een moeder die zich boos maakt over de boete van haar verstandelijk beperkte zoon. "Hij kwam op straat twee bekenden tegen en raakte daarmee in gesprek", vertelt Kötter. "Ze kregen zonder waarschuwing een boete voor het niet houden van genoeg afstand. En dat terwijl duidelijk is dat het gaat om iemand met een verstandelijke beperking."

Willekeur

Waarom kreeg deze jongen direct een boete en kwamen alle 40 bezoekers van een huisfeest in Arnhem er met een waarschuwing vanaf?

"Het kan zijn dat in de ene plaats anders wordt gehandhaafd dan in de andere", zegt Wendy Gehrmann, woordvoerder van de Nationale Politie. "Agenten hebben een discretionaire bevoegdheid om naar eigen inzicht te handelen. Maar in principe is de insteek dat we zoveel mogelijk eerst waarschuwen en waar nodig overgaan tot het uitdelen van een boete."

Taco Nijman en Lou van Rossum uit Schiedam kregen zonder waarschuwing een fikse boete:

Het verschillend hanteren van de regels leidt tot willekeur, zegt advocaat bestuursstrafrecht Remko Wijling. "De noodverordeningen waarop de boetes gebaseerd zijn, rammelen inhoudelijk. Daardoor ontstaat ruimte voor interpretatie. Er zou beter moeten worden gedefinieerd waarom er inbreuk wordt gedaan op onze grondrechten."

Huishoudens

Een van de onduidelijkheden is het begrip 'huishouden'. Advocaat Kötter staat drie werkende huisgenoten bij die met elkaar in de auto door de McDrive gingen. "Ze werden er in de rij uitgepikt en kregen alle drie een boete. Het gezin achter hen niet."

De Rijksoverheid schrijft: "Onder een huishouden verstaan we echtgenoten, geregistreerde partners of andere levensgezellen en ouders, grootouders en kinderen, voor zover zij op één adres wonen. Woongroepen, tehuizen en studentenhuizen vormen dus niet één huishouden."

Maar hoe eerlijk is dit onderscheid? "In andere wetten, zoals tijdelijke regelingen rond sociale zekerheid, worden studenten en woongroepen wel weer als één huishouden gezien", zegt Wijling.

Wat mag thuis?

Advocaat Kötter staat ook vijf groepen bij die thuis zijn beboet. Dat gebeurde vooral rond het paasweekend. Zo had een vrouw vijf vrienden op bezoek. "Iemand in de flat heeft de politie gebeld en de agenten binnengelaten in het trappenhuis. Er werd bij mijn cliënt aangeklopt en voor ze het wist stond de politie binnen en kreeg iedereen een boete."

De advocaat wijst erop de dat politie alleen een woning binnen mag komen als ze een bevel of toestemming hebben. "In dit geval werd er een voet tussen de deur gezet en was er van toestemming vragen geen sprake."

Op de website van de Rijksoverheid staat dat er niet wordt gehandhaafd op het aantal mensen dat iemand op bezoek krijgt. Alleen als er sprake is van overlast. "Maar hier was geen sprake van overlast", zegt Kötter. "Ze hadden geen harde muziek aan en maakten geen lawaai. Maar er mochten niet meer dan drie mensen op bezoek zijn. Daar is ze voor beboet."

Ingewikkelde boodschap

Woordvoerder Gehrmann van de Nationale Politie erkent dat het ingewikkeld is, ook voor de handhavers. Helemaal omdat de situatie steeds verandert. Zo mag er weer georganiseerd worden gesport buiten, maar mag je daarna niet met een groepje blijven napraten. "Maar de regels zijn er voor onze gezondheid en die regels zullen we handhaven", aldus de politiewoordvoerder.

Volgens advocaat bestuursstrafrecht Wijling is het de taak van de wetgever om tijdelijke nieuwe regels zo duidelijk mogelijk te communiceren. "Anders verlies je het draagvlak onder de bevolking. Mensen moeten wel snappen aan welke regels ze zich moeten houden."

Het is nu de vraag hoe het Openbaar Ministerie er naar zal kijken. "De eerste boetes zijn inmiddels op de mat gevallen en de eerste bezwaren zijn gemaakt", zegt advocaat Kötter. "Nu is het aan de officieren van justitie om te bepalen of de boetes terecht zijn."