Renske Millecam (25) heeft posttraumatische stressstoornis (PTSS) en anorexia. Door alle coronamaatregelen heeft ze minder te doen en meer tijd om te piekeren. "De eetstoornis krijgt veel meer ruimte. Iedere week wordt het erger in mijn hoofd. Ik heb veel meer tijd om na te denken over mijn lichaamsbeeld."
Millecam is een van de vele Nederlanders met geestelijke problemen bij wie de klachten de afgelopen tijd zijn toegenomen. Belangenbehartiger Mind deed daar onderzoek naar. Ervoer half maart nog de helft van de mensen met psychische aandoeningen meer klachten, eind april was dat twee derde. Daarnaast gebeuren behandelingen nu vaak via videobellen, wat volgens cliënten geen goed alternatief is voor 'echt', persoonlijk contact.
"Mensen met psychische klachten zijn extra vatbaar voor de gevolgen die de crisis nu heeft", zei Nic Vos de Wael, beleidsadviseur bij Mind. "Ze zijn meer vatbaar voor stress, spanning en angst."
Calorieën tellen
Normaal gesproken doet Renske Millecam vrijwilligerswerk in een verzorgingstehuis. Maar daar mag ze nu niet naar binnen. "Normaal eet ik omdat ik weet dat ik naar vrijwilligerswerk moet en daar energie voor moet hebben. Maar ik ben er al twee maanden niet geweest."
"Het is nu moeilijker om een bepaalde motivatie vast te houden. Ik weet dat ik moet eten, maar mijn anorexia zit nu te veel in mijn hoofd. Ik luister vaker naar de anorexia dan naar de gezonde ik."
Dit uit zich in "rare dwanghandelingen", vertelt ze. "Ik ben extra gaan compenseren. Ik durf bijvoorbeeld geen tussendoortjes meer te nemen. Ik tel alle calorieën. Ook moet ik iedere dag een bepaalde hoeveelheid bewegen. Soms ga ik wel twee keer op een dag naar de supermarkt zodat ik twee keer de deur uit moet om te bewegen."
'Videobellen geen goed alternatief'
Voor haar PTSS en anorexia zou Millecam in behandeling gaan bij een traumakliniek. Ze heeft al een eerste intakegesprek gehad, maar door de coronamaatregelen kan het tweede gesprek niet face to face. Ze zou daarom tweeënhalf uur via Facetime moeten praten. Ook het behandeltraject zou anders verlopen.
Millecam ziet dit niet zitten. "Ik ga niet zomaar uren beeldbellen over mijn trauma. Ik vind het al heel moeilijk om tot bepaalde gevoelens te komen en eerlijk te zijn en ik denk dat je via beeldbellen nog makkelijker je gevoel kan onderdrukken."
Ook de meeste mensen die Mind ondervroeg, vinden videobellen geen goed alternatief voor 'echte' afspraken. Vos de Wael: "Persoonlijk contact draagt ontzettend veel bij aan het vertrouwen. Die vertrouwensbasis in de behandelrelatie is heel belangrijk."
Via beeldbellen is het moeilijker om emotie over te brengen. Je moet je vertrouwd voelen om hele persoonlijke dingen te vertellen.
De richtlijn van het ministerie van Volksgezondheid is sinds twee weken dat alle behandelingen in de geestelijke gezondheidszorg, waar mogelijk, weer persoonlijk plaatsvinden. Maar Vos de Wael vreest dat behandelingen ook op de langere termijn vaker via beeldbellen gebeuren. "Zorgverzekeraars geven signalen dat dat een soort standaard zou moeten worden. Een slecht idee. Cliënten geven aan dat ze dat in het algemeen niet waarderen."
Oud-psycholoog Frits Bosch schrijft in zijn boek 'Help, de psycholoog verzuipt!' kritisch over digitale toepassingen in de GGZ. "Ik ben niet tegen beeldbellen. E-health wordt een van de werktuigen van een psycholoog. Maar het is geen vervanger van het persoonlijke contact."
"Via beeldbellen is het moeilijker om emotie over te brengen", zegt Bosch. "Een cliënt kan iets met zijn handen doen waaruit je kan zien dat hij of zij ergens mee zit. Ik had altijd tissues op tafel staan. Bij de helft van de gesprekken werden die gebruikt. Je moet je ook vertrouwd voelen om hele persoonlijke dingen te vertellen."
Vos de Wael waarschuwt daarom dat ook de 'fysieke' capaciteit in de ggz de komende tijd "ingericht moet zijn op een verdere toename van mensen met psychische klachten".
1,5 kilo afgevallen
Of Renske Millecam nog aan het behandeltraject gaat meedoen, is onzeker. Om te mogen starten moet ze een bepaalde BMI en lichaamsgewicht hebben. "Ik heb maandenlang gevochten om de kilo's erbij te krijgen. Nu ben ik weer afgevallen en weeg ik te weinig."
"Ik heb 12 jaar van mijn leven naar deze behandeling toegewerkt. Je wil dan alles geven, maar dat kan niet door corona."
