Er ontstaat een onhoudbare situatie bij een aantal kleinschalige woonzorginstellingen voor dementerende ouderen. Dat zegt Mark van Barschot directeur van Branchevereniging Kleinschalige Zorg (BVKZ) tegen Nieuwsuur. Instellingen die getroffen zijn door corona kunnen in acute financiële problemen komen.
BVKZ vertegenwoordigt 48 kleinschalige woonzorginstellingen met in totaal 300 woonvoorzieningen voor ouderen. Bij zo'n vijftig woonvoorzieningen is een corona-uitbraak geweest, waar tot nu toe ongeveer veertig bewoners zijn overleden. Daarnaast is een aantal bewoners door bezorgde familieleden weggehaald uit hun instelling.
"Daar komen geen nieuwe bewoners voor terug", zegt Van Barschot. "Er zijn natuurlijk zorgen over coronabesmettingen en dat is begrijpelijk, maar hierdoor vallen belangrijke inkomsten weg."
De brancheorganisatie ziet bij instellingen waar een uitbraak is geweest dat gemiddeld twintig procent van de kamers leeg komt te staan. "Daardoor loop je gemiddeld 34.000 euro per maand mis op een maandelijkse begroting van 138.500 euro."
Geen compensatie
De coronacrisis heeft vooral voor de zogenoemde pgb-gefinancierde wooninitiatieven grote financiële gevolgen. Bewoners betalen in deze constructie de zorg uit hun persoonsgebonden budget en de huur uit eigen zak. Als een bewoner overlijdt of bij familie gaat wonen, valt voor de instelling zowel de zorgvergoeding als de huisvestingsinkomsten ineens weg.
Dat is anders bij gecontracteerde zorg in natura, waar huisvesting is verwerkt in het algehele zorgtarief. Er is geregeld dat de zorg die door de coronacrisis niet geleverd wordt, toch wordt doorbetaald. Voor deze zorgaanbieders wordt dus ook het weggevallen geld voor huisvesting gecompenseerd.
Voor aanbieders van pgb-zorg is er geen compensatie. "En dat terwijl minister De Jonge en de zorgkantoren hebben toegezegd dat die compensaties voor het zorg- en huisvestingsdeel er komt", aldus Van Barschot. "Daarbij is gezegd dat er geen onderscheid gemaakt wordt tussen pgb en gecontracteerde zorg. We zijn nu bijna twee maanden verder en onze leden wachten nog steeds op een oplossing. De minister moet nu echt heel snel over de brug komen."
Binnen een maand zijn we vier bewoners verloren. Normaal gezien nemen we in een heel jaar van zoveel mensen afscheid.
Op dit moment staan drie pgb-gefinancierde instellingen op omvallen. Dat kunnen er binnen een maand zes zijn. "Als er niets gebeurt lopen we in juni in de rode cijfers en dan wordt het gevaarlijk", aldus Wouter Burggraaff, eigenaar van wooninitiatief Herbergier Steenwijkerwold.
Normaal gesproken wonen achttien ouderen in zijn verpleeghuis. Ondanks drastische hygiëne-protocollen werden rond Pasen de eerste ouderen ziek. "Toen ging het gigantisch snel. Binnen een maand zijn we vier bewoners verloren. Normaal gezien nemen we in een heel jaar van zoveel mensen afscheid. Dat is emotioneel zwaar voor de familie, voor de andere bewoners maar ook voor ons als medewerkers."
Geen nieuwe bewoners
Woonzorginstelling De Pastorie in Aarle-Rixtel heeft normaal gesproken zo'n 24 bewoners. In korte tijd overleden zes mensen aan corona. "Wij zijn een kleine organisatie en hebben een hechte band met onze bewoners. En dan overlijden er plotseling zoveel mensen, het is afschuwelijk", zegt directeur Marjolein Wissema.
Er overleden ook vier bewoners aan iets anders dan corona. Ook voor hen zijn door de crisis geen nieuwe mensen in de plaats gekomen. Wissema: "Ik ben pas drie jaar bezig, ik heb nog geen echte buffer op kunnen bouwen. Ik moet mijn personeel blijven betalen. Op deze manier kan ik dit geen maanden volhouden."
Ook Burggraaff verwacht niet dat er bij hem snel nieuwe bewoners zullen komen. "Dat begrijp ik ook. Mensen zijn in deze periode afwachtend om hun vader of moeder nu naar een verpleeghuis te brengen. Daardoor lopen we veel belangrijke inkomsten mis."
Extra kosten
Toen het virus binnen de muren van zijn instelling zat, schoten de uitgaven van Burggraaff verder omhoog. "Extra beschermingsmiddelen waren nodig, extra schoonmaakpersoneel en handen aan het bed, maar ook extra personeelskosten toen ook medewerkers geïnfecteerd raakten. Dan gaat het hard."
Het ministerie van Volksgezondheid en Zorgverzekeraars Nederland zoeken op dit moment naar een oplossing om deze extra kosten op te vangen. Maar daarmee is volgens Van Barschot het probleem nog niet opgelost, omdat dit maar een deel van het financiële probleem is.
Burggraaff hoopt op maatregelen die terugval in inkomsten gaan overbruggen. "We willen graag ons werk blijven doen, en dat is zorgen voor mensen met dementie. Zonder compensatie vanuit de overheid wordt dit bijzonder moeilijk."
Nieuwsuur mocht onlangs in samenwerking met personeel, bewoners en hun familie filmen in een door corona getroffen verpleeghuis:
