Gold Race ook in 2001 geteisterd door virus, zelfs boterham met ham ingenomen

• Joost Smedema

  Redacteur NOS Sport

De Amstel Gold Race van 2001 begint met een schuimrubberen mat. Het peloton is nog geen vijftig meter onderweg als alle renners op de Markt in Maastricht stapvoets over de matten rijden. Alle banden moeten ontsmet worden.

Sinds de massale uitbraak van het coronavirus is desinfecteren weer aan de orde van de dag. Net als in het voorjaar van 2001, toen Nederland in de ban was van het besmettelijke mond-en-klauwzeervirus (MKZ).

Evenementen afgelast

Het bezoek van de koninklijke familie aan Hoogeveen en Meppel op Koninginnedag gaat door de virusuitbraak niet door, ook Indoor Brabant wordt afgelast en de Amstel Gold Race staat tot op het laatste moment op losse schroeven.

Koersdirecteur Leo van Vliet hoefde zijn wedstrijd destijds niet af te gelasten, zoals dit jaar het geval is. "Maar het was heel spannend, een half uur voor de start heb ik nog met de politie staan overleggen."

Bekijk hieronder welke maatregelen werden genomen bij de Gold Race:

De zorgen voor Van Vliet beginnen in maart, als het MKZ-virus in Nederland is gedetecteerd en snel om zich heen grijpt.

In tegenstelling tot het coronavirus is MKZ niet gevaarlijk voor mensen. Het virus treft evenhoevige dieren (onder andere koeien, schapen, geiten en varkens) en daarmee zijn vooral de boeren die deze dieren houden het slachtoffer.

Niet alleen besmette dieren worden geruimd, ook tienduizenden gezonde dieren die op hetzelfde complex leven moeten worden afgemaakt. Het leidt op meerdere plaatsen in het land tot felle boerenprotesten.

'Waar wonen boeren, waar zitten koeien?'

De grote voorjaarsklassiekers in Italië en België gaan gewoon door, maar in Nederland zijn de problemen groter, merkt Van Vliet. "Normaal kijk ik of het parcours in orde is, nu reed ik rond om te kijken waar de boeren precies zitten en waar koeien lopen."

De onzekerheid of de wedstrijd door kan gaan, brengt Van Vliet in eerste instantie in België. "Er waren gemeentes die zeiden: 'Als het in Nederland niet kan, kom dan in België rijden.' Maar in Brussel wilden ze al die 'rotzooi' uit Nederland niet hebben."

De laatste lus van de Gold Race reed het peloton jarenlang in België, maar om besmettingen te voorkomen mag Van Vliet de grens niet meer oversteken met zijn wedstrijd. Zelf ondervond hij ook hinder bij het binnenrijden van België, want levensmiddelen mochten niet meer van het ene naar het andere land.

"Ik reed over de grens met wat boterhammen op zak. De politie vroeg of ik vleeswaren bij me had. 'Ja', zei ik, 'een boterham met ham.' Die werd in beslag genomen. Het was echt uniek."

Enkele dagen voor de koers verkent de Nederlandse Rabobank-ploeg het nieuwe parcours. 'Rabo' heeft met Erik Breukink en Erik Dekker favorieten in huis.

Dekker: "Ik was tweede geworden in de Ronde van Vlaanderen en achtste in Luik-Bastenaken-Luik. De 'Amstel' zit daar qua profiel tussenin, eigenlijk was het toen op mijn lijf geschreven."

Dat Van Vliet intussen meer crisismanager dan koersdirecteur was geworden door het MKZ-virus, gaat langs Dekker heen. "De onrust bij ons renners was niet zo groot, ik kan me niet herinneren dat ik er heel erg mee bezig was."

Van Vliet heeft dan, onder meer dankzij de Limburgse Land- en Tuinbouw Bond, een manier gevonden om zijn wedstrijd te redden. Citroenzuur, aangelengd met water, is de oplossing om schoenen, autobanden van ploegleiderswagens en fietsbanden te ontsmetten.

"Het was het enige dat wij als renners moesten doen", zegt Dekker over het rijden over de matten in het centrum van Maastricht. "Was het maar zo simpel om het nu ook te doen, ergens overheen rijden en je bent van corona af..."

'Mooi en open koers'

Dekkers Rabobankploeg neemt, als de banden ontsmet zijn, de koers in handen. De wind waait hard over de Zuid-Limburgse heuvels en er ontstaat een zware wedstrijd. Slechts 37 renners bereiken de finish.

"Ik herinner me die editie vanwege de MKZ-crisis", zegt Van Vliet, "maar toch vooral omdat we een mooie koers hebben gehad met een Nederlandse winnaar."

'Gedroomde kopgroep'

Het is Dekker die vooraan overblijft met op dat moment tweevoudig Tourwinnaar Lance Armstrong. "Een gedroomde kopgroep", noemt commentator Jean Nelissen het.

Op de Maasboulevard in Maastricht weet de Texaan het wiel van Dekker maar net te houden in de sprint. Eroverheen komt hij niet en Dekker wint zijn eerste en enige voorjaarsklassieker.

Nog tot vlak voor de start vreest Van Vliet dat zijn wedstrijd door boerenprotesten verstoord zou worden. "Stel, gedupeerde boeren zouden de smalle weggetjes blokkeren, wat moet je dan doen? De politie was erop voorbereid, maar gelukkig gebeurde er niks."

'Toen kon je maatregelen nemen'

"Als de wedstrijd niet was doorgegaan, dan was het enorm jammer geweest", zegt Dekker. "Maar dan nog was het één wedstrijd geweest, terwijl de rest van de wereld doordraaide."

"En als organisator kon je toen maatregelen nemen en toch een wedstrijden laten rijden. Nu, met het coronavirus, kan dat gewoon niet."