Beademingsapparaat uit jaren 60 blijkt nuttig in coronacrisis

Normaal gesproken raak je een museumstuk niet aan, behalve met witte handschoenen. Laat staan dat je het volledig demonteert. Maar nood breekt wet: want dit mechanische beademingsapparaat uit de jaren 60 kan van nut zijn in de coronacrisis.

Het idee komt van professor Gerwin Smit van de TU Delft. "Ik dacht: dit moet simpeler kunnen." Hij ging op zoek naar oude medische apparatuur. In de online collectie van Rijksmuseum Boerhaave in Leiden vond de professor zijn machine: de 'East Radcliffe'. Een 'robuust' apparaat dat dienst deed in ziekenhuizen in de jaren 60.

Nood breekt wet

'Hoogst ongebruikelijk' noemt museumdirecteur Amito Haarhuis het verzoek van de TU Delft om een museumstuk op te eisen, maar hij twijfelde geen seconde. "Hiermee kunnen we mensenlevens redden." Al mag het absoluut niet volgens museale wetten. "Nood breekt wet", aldus Haarhuis. En dus werd het apparaat afgestoft, naar de TU Delft vervoerd, schroef voor schroef uit elkaar gehaald en nagemaakt.

En? "Het werkt", zegt anesthesist Ingrid Mertens zur Borg van het Erasmus MC die samen met vier artsen betrokken is bij het project. Al denkt ze niet dat de kans groot is dat deze mechanische machines in Nederland op een intensive care zullen draaien. Dat gebeurt alleen als er een piek komt bij een eventuele tweede golf. "De machine werkt prima, maar alleen als de patiënt volledig in slaap is." Het apparaat ademt niet mee, zoals geavanceerde apparatuur dit wel doet.

Zo werkt de machine:

De anesthesist herkende het Engelse apparaat meteen: 20 jaar geleden werkte ze ermee als arts in Nigeria. "Het mooie van dit apparaat is dat 'ie bewezen gewerkt heeft en dat iedereen hem kan aansturen, zo simpel zit het apparaat in elkaar. Bovendien werkt alles puur mechanisch, dus als de elektriciteit uitvalt, gaat het beademen door."

Dat kan van levensbelang zijn in landen waar het coronavirus toeslaat en het zorgsysteem de piek niet aankan. Professor Smit: "We hebben al interesse vanuit Guatamala voor dit apparaat. Ze hebben daar maar 60 ic-bedden. We hebben nu op basis van het oude apparaat tekeningen gemaakt. Die kunnen overal ter wereld worden nagemaakt. Bij wijze van spreken kan iedere automonteur dit in elkaar zetten."

Smit is enthousiast: "Normaal ontwikkel ik handprotheses. Wat begon als een idee, is nu een project waar veertig mensen aan werken. Ik voel me echt die jongen in de schuur die aan de motor sleutelt." Bovendien heeft hij nog meer bewondering voor zijn voorgangers. "De mensen waren net zo slim als nu, alleen hadden ze andere middelen tot hun beschikking."