We laten de auto massaal staan, maar hoelang nog?

Ook vanochtend staan er geen files op de Nederlandse wegen. Sinds het advies om massaal thuis te gaan werken, is de drukte enorm afgenomen. "Met ongeveer de helft", zegt een woordvoerder van Rijkswaterstaat. "Er zijn geen files meer, in de spits is het vaak nog rustiger dan daarbuiten."

Nu het aantal ziekenhuis- en IC-opnames door corona afvlakt, zou je kunnen verwachten dat sommige mensen het thuiswerken laten voor wat het is en weer in de auto stappen. "Die vraag krijgen we vaker", zegt de woordvoerder, "maar wij zien nog geen stijging".

Bij onderzoeksbureau DAT Mobility zien ze de afgelopen week wel degelijk een lichte stijging in het autogebruik, zegt onderzoeker Sander van der Drift. "Het aantal autoritten en gereden kilometers is licht gestegen. Maar dat is heel marginaal."

Van der Drift haalt zijn data uit het Nederlands Verplaatsingspanel, een representatieve groep van ruim 5000 Nederlanders die zichzelf continu per app laten volgen: wandelend, fietsend en in de auto. "Ik kan me voorstellen dat dat de komende weken meer wordt, als het goede nieuws van het RIVM aanhoudt en mensen het misschien zat zijn om thuis te werken."

Zoals het er nu voor staat, is het autogebruik in Nederland nog historisch laag: op zondag 22 maart, toen de overheid heel Nederland via een NL Alert opriep om thuis te blijven, brachten Nederlanders meer tijd wandelend door dan in de auto. Dat was voor het eerst sinds de autoloze zondag van 1973 en het herhaalde zich de twee zondagen erna.

Ook onderzoeker Marco de Baat van onderzoeksbureau Goudappel Coffeng ziet sinds kort een lichte stijging in het autogebruik, op basis van het verkeer dat over de zogeheten lussen in het wegdek rijdt. "We zien afgelopen weekend een lichte stijging ten opzichte van het weekend daarvoor, ongeveer 5 procent. En ook maandag zijn er weer iets meer mensen de weg op gegaan dan vorige week, 3 tot 5 procent. Dit zijn nog beperkte toenames, maar kunnen er wel op duiden dat mensen weer wat losser worden en de maatregelen beu zijn."

Premier Rutte wil dat voorkomen. "Mijn hoofdboodschap is: hou vol en blijf zo veel mogelijk thuis", zei hij gisteren. "De cijfers laten voorzichtig zien dat de maatregelen werken. Het risico is dat mensen denken dat we er wel wat losser mee om kunnen gaan. Een grotere fout kunnen we niet maken. Dan doen we alles in no-time teniet."

Een andere factor bij het licht toenemende verkeer kan zijn dat meer bouwvakkers in hun eentje naar een bouwplaats rijden, in plaats van gezamenlijk. Brancheorganisatie Bouwend Nederland riep vorige week op alleen samen te reizen als afzonderlijk vervoer niet mogelijk is. Als er toch samen wordt gereisd, dan dient 1,5 meter afstand te worden gehouden.

De grote daling in het autogebruik zette volgens De Baat in vanaf het moment dat het kabinet de eerste maatregelen bekendmaakte, op 9 maart: geen handen meer schudden en in Brabant zoveel mogelijk thuiswerken.

Twee weken later werden de regels verder aangescherpt, met een samenscholingsverbod en boetes voor overtreders. Die hadden geen invloed meer op het verkeer: "Die 'intelligente lockdown' is met name social distancing en de afschaffing van evenementen. Maar geen aanvullende bedrijven of instellingen die gesloten moeten worden, en die voor een grote impact zorgen."

Bij de ANWB is de Wegenwacht nog steeds druk, vertelt woordvoerder Arnoud Broekhuis, maar bij de rest van het personeel slaat de verveling toe. De laatste file die veroorzaakt werd door verkeersdrukte, en niet door een ongeluk, was op vrijdag 13 maart - die dag waren de scholen voor het laatst open.

Doorgaans zijn Koningsdag en Eerste Kerstdag altijd de dagen met de minste files van het jaar. Zo'n situatie maakt de verkeersclub nu al weken mee. "Ik heb heel chagrijnige file-lezers om me heen", zegt Broekhuis lachend. "Ze zitten nog net niet te ganzenborden."