Urgenda positief over kabinetsplan kolencentrales, 'maar doe ook andere dingen'

• 

  Heleen Ekker

  redacteur Klimaat en Energie

Het drastisch verlagen van de productie van kolencentrales, noemt Marjan Minnesma van stichting Urgenda voor duurzaamheid een "uitstekend idee". Ze reageert op het nieuws dat het kabinet nu toch klimaatmaatregelen neemt om aan het Urgenda-vonnis te voldoen. Eigenaren van de kolencentrales stellen zich afwachtend op. Een woordvoerder van Uniper zegt dat het bedrijf open staat voor een gesprek.

Vandaag werd duidelijk dat het kabinet gaat onderhandelen met de kolenbedrijven die centrales hebben op de Maasvlakte en in de Eemshaven. Mogelijk moeten ze hun productie met driekwart terugbrengen. Om dat doel te halen ligt ook de algehele sluiting van een van de centrales op tafel.

Minnesma signaleert dat het kabinet serieus werk maakt van het vonnis, dat in december door de Hoge Raad werd bekrachtigd. Urgenda ontwikkelde samen met andere organisaties een plan met tientallen kleinere maatregelen die ook optellen tot de 25 procent reductie, die Nederland volgens de rechter eind dit jaar gehaald moet hebben.

Goedkoopste maatregelen

"Ik ben de afgelopen maand veel op het ministerie geweest", zegt ze. "Omdat wij een 54-puntenplan hadden gemaakt, met maatregelen om genoeg CO2 te besparen. De overheid wilde graag de goedkoopste maatregelen nemen, dat is het sluiten van kolencentrales. Daar ben ik niet bij betrokken geweest. Maar als ze daar minder kolen in gaan stoken of gaan sluiten, dan vinden wij dat een uitstekend idee."

Toch hoopt ze dat het kabinet ook nog een aantal van de andere maatregelen neemt. Daar merken burgers positieve effecten van, in de vorm van werkgelegenheid en een lagere energierekening. "Het pakket dat wij voorstelden zou veel draagvlak creëren. Om te laten zien dat het niet alleen maar duur is, maar ook wat kan opleveren."

Uitnodiging

Het kabinet kiest er dus niet voor om nu direct alle kolencentrales te sluiten. Er zijn er nog vier van in Nederland, nadat eind vorig jaar de Hemwegcentrale in Amsterdam z'n deuren sloot. Eentje, de Amercentrale in Geertruidenberg, kan niet dicht, omdat daar een warmtenet op aangesloten is. Het probleem bij de overige drie is dat ze nog relatief nieuw zijn en sluiting als kapitaalvernietiging wordt gezien.

Een woordvoerder van één van de centrales op de Maasvlakte, zegt in een reactie niet verrast te zijn door het nieuws. "Er is een zoektocht gaande naar CO2-reductie. Dan is het logisch dat de kolencentrales in beeld komen", zegt Michel Groeneveld van Uniper. Ik neem aan dat we binnenkort een uitnodiging krijgen om te komen praten."

Uniper staat open voor een gesprek. "Als we worden uitgenodigd, dan gaan we praten. Maar zo'n gesprek zal zeker niet in één dag afgerond zijn. Er werken bij deze centrale ruim 125 mensen. Bovendien hebben we allerlei verplichtingen en contracten lopen, waar we niet zomaar van af kunnen."

Dalende uitstoot door corona

Het kabinet wilde aanvankelijk vorige week de klimaatmaatregelen bekend maken, maar zag daar van af in verband met de coronacrisis. Nu in Nederland veel bedrijven zijn stilgevallen en er veel minder verkeer is, daalt ook de uitstoot. Maar volgens Minnesma zal dat nooit voldoende zijn om aan de uitspraak van de rechter te kunnen voldoen.

"Het Urgenda-vonnis gaat over structurele maatregelen. Dus als die uitstoot nu even minder is, betekent dat niet dat je minder hoeft te doen. Anders krijg je volgend jaar alsnog de kous op de kop. Er kan nu beter in één keer een structureel pakket worden neergelegd waarmee je doet wat de rechter heeft bevolen. In plaats van over een half jaar weer bij de rechter te staan, want dat lijkt ons niet zo'n goed idee."

Ze denkt dat deze tijd het soms juist gemakkelijker kan maken om bepaalde maatregelen te treffen. "Ik zou de coronacrisis juist gebruiken om maatregelen te nemen die èn energie besparen èn werk opleveren voor mensen die nu niet zoveel te doen hebben. Als je nu bijvoorbeeld in scholen energiebesparingsmaatregelen neemt, heb je het voordeel dat daar nu niemand is. Je kunt er dus prima 1,5 meter afstand bewaren, en van alles doen."