Annemarie Kas
correspondent Zuidoost-Azië
Annemarie Kas
correspondent Zuidoost-Azië
Religieuze minderheden, lhbt'ers en ongetrouwd samenwonende stellen dreigen in Indonesië in de problemen te komen. En voor Indonesische vrouwen wordt het mogelijk lastiger een zwangerschap af te breken en voor jongeren om voorlichting te krijgen over voorbehoedsmiddelen.
In het nieuwe Indonesische Wetboek van Strafrecht staan artikelen die grote groepen Indonesiërs raken. Duidelijk zichtbaar in het voorgestelde wetboek is de groeiende invloed van conservatieve islamitische groepen.
In september vorig jaar braken in Indonesië grote protesten uit tegen de plannen. Vooral studenten gingen de straat op omdat ze het wetboek een aantasting van mensenrechten vonden. Het parlement wilde op de valreep van zijn termijn het wetboek vernieuwen, maar dat ging door de protesten niet door.
Nu heeft het nieuwe parlement, dat in oktober is begonnen, het voorstel opnieuw op het prioriteitenlijstje gezet. Het parlement wil het dit jaar behandelen en aannemen.
Koloniaal wetboek
Het oude Wetboek van Strafrecht stamt nog uit de koloniale tijd. Dat is ook meteen de belangrijkste reden om het aan te passen: 75 jaar na het uitroepen van de Republiek vinden de politici het tijd voor een 'eigen' wetboek.
De artikelen in het nieuwe wetboek kregen vorm onder druk van islamitische conservatieve groeperingen, zegt de Indonesische onderzoeker Andreas Harsono van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. De belangrijkste islamitische raad van het land, de Majelis Ulama Indonesia, spoorde president Joko Widodo aan om de wet erdoor te krijgen. "Ze zeiden dat zijn naam 'met gouden inkt' geschreven zou worden als het hem zou lukken."
Ik hoop dat parlementariërs met een activistisch verleden hun mond openen, dat zij de behandeling gaan beïnvloeden.
De meeste omstreden artikelen hebben met moraal en seksualiteit te maken. Zo zijn er artikelen die voorlichting over anticonceptie verbieden, die de mogelijkheden voor abortus verder inperken en die samenwonen zonder getrouwd te zijn bestraffen.
Van die opgelegde moraliteit begrijpt Taufik Hidayat weinig. In hoofdstad Jakarta geeft hij voorlichting aan jongeren over het gebruik van condooms. Hidayat werkt bij de stichting Kharisma, die de verspreiding van HIV probeert tegen te gaan. "Zonder condooms en goede voorlichting werk je verdere besmettingen alleen maar in de hand. Jongeren in Indonesië krijgen al zo weinig seksuele voorlichting."
Artikelen opnieuw overwogen
Andere omstreden artikelen raken aan de vrijheid van meningsuiting. Zo wordt het beledigen van de president of vicepresident opnieuw strafbaar, net als in de tijd van dictator Soeharto. In 2006 werd het artikel juist nog geschrapt omdat het volgens de rechter de vrijheid van meningsuiting te veel inperkte.
Onder druk van de protesten, gericht tegen deze en enkele andere controversiële wetten, beloofde president Joko Widodo dat het parlement veertien omstreden artikelen uit het wetboek opnieuw in overweging zou nemen. Maar voor veel critici is dit lang niet genoeg. "Er zijn veel meer artikelen problematisch dan alleen die veertien", zegt onderzoeker Harsono. "Bijvoorbeeld de doodstraf, en die wordt niet opnieuw in overweging genomen."
Harsono hoopt dat het nieuwe parlement zich principiëler opstelt. "Er zitten een paar nieuwe parlementariërs bij met een activistisch verleden. Ik hoop dat zij hun mond openen, dat zij de behandeling gaan beïnvloeden."
Wanneer het parlement het wetboek opnieuw officieel in behandeling neemt, is nog onduidelijk.
