Net als heel Nederland gaat IJsselmonde van het gas af. Maar waar de rest van Nederland nog wel even de tijd heeft, moeten in deze Rotterdamse wijk veel bewoners dit jaar al overstappen. De gemeente heeft een eigen klimaatakkoord met ambitieuze plannen.
De meningen over de energietransitie zijn er flink verdeeld, net als bij andere Nederlanders. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) waarschuwt dat de overheid haar best moet doen genoeg draagvlak te houden.
In IJsselmonde betaalt de gemeente het grootste deel van de overstap. Huiseigenaren dragen zelf 1500 euro bij. Om die pijn iets te verzachten krijgen ze een gratis les 'Koken op inductie'.
De bewoners zijn blij met de gratis cursus, maar verdeeld over de noodzaak van de overstap op elektrisch koken. "Deze kleine beetjes zullen het klimaat niet echt helpen", zegt een van de cursisten. Een ander is optimistischer: "Als niemand meedoet, dan komen we nergens. Als heel Rotterdam meedoet, komt het vanzelf goed."
Flats goedkoop van gas te halen
Ook bij de grootste partij in de gemeenteraad bestaat twijfel over de urgentie van de energietransitie. Met 15.000 euro per woning zijn de flats in IJsselmonde relatief goedkoop van het gas te halen, maar oppositiepartij Leefbaar Rotterdam vindt het toch te duur. "In totaal willen ze deze collegeperiode tienduizend huizen van het gas. Dan ben je 150 miljoen verder, dus enorm veel geld", zegt raadslid Robert Simons.
Over tien jaar wil Rotterdam 100.000 woningen van het gas af en de CO2-uitstoot hebben gehalveerd. Leefbaar noemt de plannen "niet betaalbaar" en overhaast. Simons: "Ik denk dat heel veel mensen straks op de rem stappen als ze een heel stuk van hun welvaart kwijtraken om die klimaatmaatregelen te bekostigen. Terecht."
De coalitiepartijen willen juist dat Rotterdam vooroploopt en de schoonste stad van Nederland wordt. GroenLinks-wethouder Arno Bonte: "Wij gaan niet wachten tot ze landelijk of in de EU zover zijn." De 150 miljoen die de overstap van de eerste tienduizend woningen kost, "kunnen we als gemeenten best ophoesten".
Bij de kookcursus zijn de bewoners blij dat bijna alle kosten worden gesubsidieerd, al noemen velen de overgang wel wennen. "Ik vind het te snel gaan", zegt een cursist. "Een beetje een rustig tempo had van mij wel gemogen."
Draagvlak kan afbrokkelen
Uit onderzoek van het SCP blijkt dat er landelijk veel draagvlak is voor nieuw klimaatbeleid. Maar dat verandert zodra duidelijk wordt waar de pijn zit voor de burger "wat betreft tijd, geld en moeite", zegt Christine Carabain programmaleider Duurzame Samenleving bij het SCP.
Nederlanders zitten met veel vragen, zegt ze. "Wat moet ik precies doen aan mijn woning? Hoe gaat het met de kosten als de techniek zich verder ontwikkelt? Is dit wel de meest efficiënte manier om klimaatdoelstellingen te halen? Hoe meer we komen in een fase van concrete maatregelen, hoe meer het draagvlak zou kunnen afbrokkelen."
De maatregelen die bij het klassieke duurzaamheidsverhaal horen betekenen vooral dat we soberder moeten leven. Dat is onprettig.
Om meer draagvlak te creëren, moet er volgens wetenschapsjournalist Hidde Boersma meer aandacht komen voor het sociale aspect van de duurzaamheidstransitie. Hij publiceert dit jaar het boek Meer waarin hij pleit voor minder strenge en meer positieve klimaatmaatregelen. "De maatregelen die bij het klassieke duurzaamheidsverhaal horen betekenen vooral dat we soberder moeten leven: minder vliegen, minder vlees, minder spullen. Dat is onprettig."
"En er wordt nu heel erg gefocust op hoe we die energietransitie voor elkaar krijgen. We bouwen windmolens, zonnepanelen. Maar wat betekent dat voor je portemonnee, voor de energieprijs? De bovenklasse kan wel wat missen, dus die heeft het heel weinig over de prijseffecten. Maar heel veel mensen met minder geld keren zich tegen dat linkse verhaal."
'Hakjes in het zand'
"Ze slaan een beetje door", zegt een van de deelnemers aan de inductiecursus. "Eerst waren het de auto's die weg moesten, die stoten te veel uit. Nu moeten we weer van het gas af en dadelijk hebben we weer wat. Ik word er niet goed van."
Cursusleider Sander Steijnis wil deze scepsis tegengaan. "Er zijn wat mensen die de hakjes in het zand zetten. Maar we zijn juist met dit soort initiatieven bezig om die weerstand weg te nemen."
