Op het eerste gezicht lijken het kleine kiezeltjes, maar van dichtbij zie je dat het plastic korrels zijn. In de Londenhaven in het Rotterdamse havengebied liggen duizenden, misschien zelfs miljoenen van deze korrels op het talud.
Het zijn dezelfde soort plastic korrels die vorig jaar aanspoelden op de Waddeneilanden na de ramp met het containerschip MSC Zoe. Dit was een incident, maar dagelijks gaat er een veelvoud van deze korrels verloren tijdens de productie en transport van plastic. Jaarlijks belandt 17 tot 167 duizend ton plastic korrels in het milieu, blijkt uit onderzoek van consultancybedrijf Eumonia.
De korrels worden gebruikt als basis voor plastic producten zoals verpakkingen en worden door chemiebedrijven geproduceerd, vaak in havens. Maar niet alleen daar zijn korrels gevonden. Ze werden ook aangetroffen tijdens steekproeven vlakbij plasticproducenten in Antwerpen, Limburg en in Zeeland. "Korrels belanden daar door verspilling en vermorsing via allerlei routes in het water", zegt Michiel Princen van de Plastic Soup Foundation.
Ecoloog Jan Andries van Franeker doet al veertig jaar onderzoek naar de maaginhoud van Noordse stormvogels. Het aantal korrels dat hij vindt in de magen van dieren neemt af, maar volgens hem nog niet snel genoeg. Nieuwsuur keek met hem mee:
Wie is verantwoordelijk?
De Plastic Soup Foundation wil de verspreiding van de plastic korrels stoppen en begint in de Rotterdamse haven. Om het havengebied schoon te krijgen, heeft de organisatie een handhavingsverzoek ingediend bij DCMR, de milieudienst in regio Rijnmond. "Wij zetten in feite de milieudienst aan het werk en zeggen: 'kijk wie hiervoor verantwoordelijk is'", zegt Princen.
Enkele honderden meters van de Londenhaven zit plasticproducent Ducor Petrochemicals. Ook rondom dit bedrijf zijn korrels gevonden. Na berichtgeving hierover van het AD een half jaar geleden heeft Ducor maatregelen genomen in overleg met de milieudienst. Toch liggen er nog veel korrels rondom het terrein.
In een reactie noemt het bedrijf zichzelf "een kleine speler op het gebied van granulaatkorrels" en zegt dat de milieuvervuiling niet uitsluitend door Ducor kan zijn veroorzaakt. Desondanks wil het bedrijf verantwoordelijkheid nemen "voor zover dat mogelijk is". Zo wil het zich aansluiten bij een internationale campagne om onder andere plastics uit het milieu te weren.
'Niet uitgerust om micro-plastics op te ruimen'
Directeur Maarten de Hoog van de milieudienst zegt dat de dienst na het verzoek van de Plastic Soup Foundation meteen naar Ducor is gegaan. "We hebben geconstateerd dat het bedrijf de afgelopen dagen de overtreding ongedaan heeft gemaakt. Het bedrijf heeft zelf de korrels op het terrein en om de poort opgeruimd. Wat betreft de Londenhaven moeten we nagaan of we daar ook handhavend kunnen optreden."
De Hoog gaat ervan uit dat het Havenbedrijf de plastic korrels in de Londenhaven opruimt. "Havenbedrijf Rotterdam rekent dit probleem tot zijn verantwoordelijkheid."
Een woordvoerder van het Havenbedrijf spreekt dit tegen en zegt niet verantwoordelijk te zijn. Ze houden zich voornamelijk bezig met het bevaarbaar houden van het water, benadrukt de woordvoerder. Daarnaast worden zo'n twee keer per jaar de taluds schoongemaakt. "Dat opruimen gebeurt op het water met grijpers en op de kade handmatig. Natuurlijk betekent dat ook dat in voorkomende gevallen de opruimers afval meenemen dat niet per se tot hun taakomschrijving behoort, maar in wezen zijn ze niet uitgerust om plastic micro-afval op te ruimen."
Ondertussen blijven de plastic korrels in de Londenhaven dus gewoon liggen. Het Havenbedrijf laat weten de kwestie verder te bespreken met Rijkswaterstaat en de milieudienst.
