RIVM: relatie tussen afvalwaterzuivering en legionella aannemelijk

Uit nieuw onderzoek van het RIVM blijkt dat het aannemelijk is dat werknemers van afvalwaterzuiveringen en omwonenden een hoger risico lopen op legionella. Door het inademen van kleine waterdruppeltjes in de lucht kunnen ze mogelijk besmet raken met de legionellabacterie. Die bacterie kan veteranenziekte (zware longontsteking) veroorzaken.

Een stap in het proces van waterzuivering is beluchting, waarbij lucht door het afvalwater heen wordt geblazen. "Daarbij ontstaan hele kleine waterdruppeltjes die zich over een groot gebied kunnen verspreiden", zegt Petra Brandsema van het RIVM op Radio 1. "In het afvalwater kan legionella groeien en die bacterie kan dan meeliften in die hele kleine waterdruppeltjes naar de omgeving toe."

Uit een eerder onderzoek van het RIVM was al gebleken dat 81 waterzuiveringen in Nederland een verhoogd risico op de verspreiding van de legionellabacterie geven. Die krijgen nu het advies om, in afwachting van verder onderzoek, alvast (tijdelijke) maatregelen te nemen om de verspreiding van de ziekmakende bacterie tegen te gaan. Bijvoorbeeld door het afdekken van de watertanks tijdens de beluchting en door medewerkers bijvoorbeeld te verplichten maskers te dragen.

Meer onderzoek nodig

In 2018 waren er bijna 600 patiënten met longontsteking door legionella in Nederland, bijna twee keer zoveel als vijf jaar eerder. In 2017 en 2018 bleek dat een aantal patiënten besmet was door blootstelling aan legionellabacteriën van twee afvalwaterzuiveringen (AWZI's) in Boxtel en Son. De modellen lieten zien dat er vanuit de AWZI van Son waarschijnlijk over een afstand van ongeveer 6 kilometer legionella is verspreid. Daarom werd een onderzoek ingesteld naar alle afvalwaterzuiveringsinstallaties in Nederland.

In totaal werden 775 installaties in kaart gebracht. Bij 69 industriële afvalwaterzuiveringen en bij 12 rioolwaterzuiveringsinstallaties bleek het risico op verspreiding van de legionellabacterie verhoogd.

Bij een deel van deze meer risicovolle afvalwaterzuiveringsinstallaties waren al maatregelen genomen om te voorkomen dat de bacterie zich verspreidt. Onduidelijk is nog of deze maatregelen voldoende werken. Volgens het RIVM is er aanvullend onderzoek nodig om te bepalen welke permanente aanpassingen in afvalwaterzuiveringsinstallaties mogelijke verspreiding van legionella kunnen tegengaan.