Elke Iraniër kende zijn naam, hij genoot ongekende populariteit in buurland Irak en was gevreesd onder zijn tegenstanders. Vannacht is de Iraanse generaal Soleimani (62) geliquideerd tijdens Amerikaanse raketaanvallen in Irak. Wie was deze legerleider?
Qassem Soleimani stond sinds 1998 aan het hoofd van de Quds-brigade. Dat is een elite-eenheid binnen de Iraanse Revolutionaire Garde die de opdracht heeft om de buitenlandse invloed van Iran te vergroten.
De Amerikanen was hij een doorn in het oog. Volgens de VS heeft Soleimani bijvoorbeeld zijn goedkeuring gegeven voor de aanval op de Amerikaanse ambassade in Irak van afgelopen woensdag. "Overal waar je Iraanse bemoeienis ziet, zie je Soleimani opduiken", zei een Amerikaanse generaal in 2018 tegen CNN.
En dat beeld klopt grotendeels, zegt Iran-deskundige Peyman Jafari. "Hij was invloedrijk en smeedde bondgenootschappen en netwerken in Syrië, Libanon en Irak. Met zijn troepen heeft hij bijvoorbeeld de Syrische dictator Assad aan de macht gehouden en hij heeft de opmars van IS in Irak gestopt."
Hij maakte razendsnel naam als iemand die dapper was en altijd aan het front stond.
Soleimani werd geboren in een kleine provinciestad Qanat-e Malek. Net als andere jongens van het platteland kon hij dankzij de Irak-Iranoorlog carrière maken. Hij werd lid van de Revolutionaire Garde en viel al gauw op. Jafari: "Hij maakte razendsnel naam als iemand die dapper was en altijd aan het front stond."
Na 9/11 kon hij het juist goed vinden met de Amerikanen. Als kersverse leider van de Quds-brigade hielp Soleimani zelfs de VS met het verjagen van de Taliban uit Afghanistan. Die relatie verzuurde toen de toenmalige president Bush Iran de 'as van het kwaad' noemde. "Vanaf dat moment is hij de Amerikanen juist gaan ondermijnen door bondgenootschappen te smeden in het Midden-Oosten."
Speldenprikken
Als Soleimani volgens Jafari één ding van de Irak-Iranoorlog had geleerd, dan was het wel dat zijn land het nooit zou kunnen winnen van de VS tijdens een conventionele oorlog. Hij bedacht daarom een andere tactiek: speldenprikken uitdelen.
"Iran moest in staat zijn om bij een eventuele militaire aanval van de VS zo veel speldenprikken uit te kunnen delen dat de Amerikanen flink zouden gaan bloeden. Daarom is hij al die bondgenootschappen aangegaan."
Zijn functie als leider van de elite-brigade van de Iraanse Revolutionaire Garde leverde hem populariteit in zowel Iran als omliggende landen op. "Hij was geliefd binnen regeringskringen, een groot deel van de Iraanse bevolking en onder buitenlandse sjiitische verzetsgroepen."
Met zijn dood hebben de Amerikanen volgens Jafari een behoorlijke dreun uitgedeeld aan het Iraanse regime, maar geen gat geslagen in het hart van Iran. Ook Midden Oosten-deskundige Carolien Roelants denkt er zo over. "De symbolische waarde is groter dan de militaire en politieke impact op Iran. De plek van Soleimani zal door een andere leider van de Revolutionaire Garde worden ingenomen."
Midden Oosten-redacteur Hoessein Sabir denkt dat er ook veel mensen blij zijn met zijn dood. Naast veel invloed had de legerleider ook een behoorlijk aantal tegenstanders. "Kijk bijvoorbeeld naar de Iraakse demonstranten die zich al maanden verzetten tegen onder meer de Iraanse invloed in Irak. Soleimani was het gezicht van die invloed en je ziet nu al op sociale media beelden opduiken van feestende Irakezen."
Wat doet de Revolutionaire Garde precies? We leggen het uit in deze video:
Muhandis
De Amerikaanse raketaanval doodde ook een andere hooggeplaatste legerleider: de Iraakse commandant Abu Mahdi al-Muhandis (56). Hij werkte nauw samen met de Revolutionaire Garde van Iran. "Hij zag zichzelf als leerling van Soleimani en was heel populair onder Iraakse milities", vertelt Jafari.
In Irak leidde hij een groep Iraanse paramilitairen en was hij een van de oprichters van de pro-Iraanse sjiitische militie Kataib Hezbollah. Net als 'leermeester' Soleimani stond Muhandis bekend om zijn anti-Amerikaanse sentimenten.
