JIT: Rusland en separatisten hadden voor MH17-ramp dagelijks contact
De Russische invloed in Oost-Oekraïne voorafgaand aan de MH17-ramp ging verder dan het leveren van militaire steun aan rebellen alleen. Dat zegt het Joint Investigation Team (JIT), dat vandaag een nieuwe getuigenoproep doet.
Uit nader onderzoek, waaronder telefoongesprekken tussen rebellenleden en Russische overheidsfunctionarissen, kan worden afgeleid dat de Russische veiligheidsdienst FSB dagelijks contact had met de rebellen over bestuurlijke, financiële en militaire zaken.
Rebellen gebruikten naast normale telefoons ook vergrendelde vormen van communicatie. Het lijkt erop dat Rusland de communicatiemiddelen niet alleen aan de rebellen gaf, maar dat hooggeplaatste Russische functionarissen via die lijnen ook dagelijks contact hadden met de rebellen. Het JIT wil weten welke personen deze nummers gebruikten.
Bekijk hier een deel van de getuigenoproep.
De Nederlandse en Australische politie doen de woordvoering over de oproep, omdat het gaat over het opsporingsgedeelte in de zaak.
Uit de vorige getuigenoproep, in juni 2019, was al naar voren gekomen dat de top van de 'Volksrepubliek Donetsk' (DPR) contact had met Russische overheidsfunctionarissen over militaire steun in Oost-Oekraïne.
'Mandaat van Sjojgoe'
In een van de gesprekken die de separatisten met Russische functionarissen voerden, zegt een DPR-commandant dat "mannen komen met een mandaat van Sjojgoe". Sergej Sjojgoe is de Russische minister van Defensie. Volgens de commandant zouden deze mannen "lokale krijgsheren uit hun eenheden schoppen" en "mensen uit Moskou" zouden het bevel overnemen.
Ook getuigen van de DPR, die het JIT heeft gesproken, bevestigen dat de top van de separatisten werd aangestuurd door Rusland. Hun getuigenis wordt bevestigd door opgenomen telefoongesprekken.
Het JIT wil onder meer weten wie separatistenleiders Aleksandr Borodaj en Igor Girkin orders gaven in de zomer van 2014. Ook wil het onderzoeksteam weten welke rol Vladislav Soerkov (hooggeplaatste Russische overheidsfunctionaris), Sergej Aksjonov (door Rusland benoemde leider van de Krim), Aleksandr Bortnikov (directeur FSB) en de eerdergenoemde Sjojgoe hebben gespeeld. Hun namen worden in de telefoongesprekken genoemd.
Daarnaast wil het JIT weten wie Vladimir Ivanovitsj is en welke rol hij heeft gespeeld in Oost-Oekraïne in de zomer van 2014. Een man die zich met die naam voorstelt, voerde meerdere telefoongesprekken met de separatistenleiders.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een reactie dat de vrijgegeven tapgesprekken deels vals zijn en onbevestigd. Een woordvoerder zei dat ze de afgelopen jaren al veel 'bewijzen' naar buiten heeft zien komen, maar dat die altijd meer vragen oproepen dan antwoorden geven. Volgens Rusland is het onderzoek niet transparant, bevooroordeeld en er vanaf het begin op gericht om Rusland de schuld in de schoenen te schuiven.
Nieuwe getuigenoproep
Het JIT doet nu een nieuwe getuigenoproep in het strafrechtelijke onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. Het onderzoeksteam wil meer getuigen horen om te achterhalen wie de opdracht gaf voor het afvuren van de Buk-raket waarmee het vliegtuig op 17 juli 2014 werd neergeschoten.
De oproep, die in het Engels en Russisch is verspreid, richt zich op de hiërarchie in de bevelslijn tussen de Oost-Oekraïense separatisten van de DPR en Rusland. Het JIT maakt een reeks opgenomen telefoongesprekken openbaar en stelt er vragen over.
De getuigenoproep staat los van de rechtszaak tegen vier verdachten, onder wie separatistenleider Girkin, die het Nederlandse OM gaat vervolgen voor hun betrokkenheid bij de MH17-ramp. Dat proces begint op 9 maart.
